De maatregelen van het huidige kabinet zijn onvoldoende om de kosten van de vergrijzing op te vangen, zo stelt de Studiegroep Begrotingsruimte, een adviesgroep van topambtenaren van verschillende ministeries. Eerder al poneerde PvdA-fractieleider Bos deze stelling. Zalm is dat met hem eens, maar zijn oplossing is anders.De PvdA wil gepensioneerden naar draagkracht laten meebetalen aan de AOW. Zalm ziet juist het langer doorwerken als „belangrijke mogelijkheid” om de kosten van de vergrijzing in de hand te houden. De VVD en D66 scharen zich achter Zalm.

Het CDA neemt nog weer een andere positie in. De christendemocraten willen helemaal niet ingrijpen in de AOW, volgens hen moeten alleen meer mensen tussen 55 en 65 jaar aan het werk.

De AOW is daarmee een belangrijke inzet voor de verkiezingen van volgend jaar. Ingrijpen in de AOW is noodzakelijk; daarover zijn de linkse en rechtse partijen het eens. Maar over de oplossing wordt heel verschillend gedacht.

Volgens de PvdA pakt een verhoging van de AOW-leeftijd nadelig uit voor de laagste inkomens. Partijleider Bos denkt dat hogere inkomens een vervroegde pensionering op termijn zullen „kopen.” En mensen met een lager inkomen missen die mogelijkheid, redeneert Bos. „Het is niet eerlijk als de zwakste schouders de zwaarste lasten moeten dragen.”

De PvdA kiest voor fiscalisering van de AOW, een variant die de topambtenaren van de studiegroep ook noemen. Dat betekent dat 65-plussers met een wat hoger inkomen een bijdrage moeten leveren aan de oudedagsvoorziening.

VVD en D66 voelen weinig voor fiscalisering. Volgens VVD-fractievoorzitter Van Beek komt dat neer op een belastingverhoging voor 65-plussers. „Je moet de problemen niet eenzijdig afschuiven naar één groep.”

De liberale partijen noemen het verhogen van de AOW-leeftijd als een mogelijkheid die serieus bekeken moet worden. „Als je de leeftijdsgrens in een periode van 24 jaar optrekt naar 67 jaar, een maand per jaar, ben je van de twee duurste AOW-jaren af”, aldus Van Beek.

Het CDA ziet geen enkele noodzaak om de AOW-leeftijd te verhogen naar 67 jaar. Evenmin wil de partij 65-plussers laten meebetalen aan de oudedagsvoorziening. Volgens Kamerlid De Nerée blijft de vergrijzing betaalbaar als meer mensen uit de leeftijdsgroep van 55 tot 65 jaar aan de slag gaan. Ook moeten er voor 65-plussers mogelijkheden komen om vrijwillig door te werken. Verder verwacht het CDA veel geld te kunnen besparen door doelmatiger te werken in de gezondheidszorg.

De Studiegroep Begrotingsruimte denkt dat de overheid 15 miljard euro nodig heeft om de oplopende kosten van de vergrijzing te kunnen financieren. De komende vier jaar moet minimaal 6 miljard worden bezuinigd. „Maatregelen zijn hoe dan ook noodzakelijk”, zei voorzitter Van Geest, thesaurier-generaal van het ministerie van Financiën, gisteren.

Er zijn, grofweg, drie mogelijkheden: ingrijpen in de AOW en de ziektekosten, meer mensen laten werken of via een begrotingsoverschot geld vrijmaken. De studiegroep adviseert ingrijpen in de AOW en de zorg.