„Naast de beschermde monumenten zijn er nog maar weinig dingen van cultuurhistorische waarde beschermd. Het ene na het andere object zie je geruisloos verdwijnen”, zegt J. Klepper, secretaris van de historische vereniging De Motte in Ouddorp.De Ouddorper, zelf woonachtig in een honderd jaar oud herenhuis, was een van de initiatiefnemers om alle cultuurhistorische elementen op Flakkee in kaart te brengen. „Deze meer dan vijftig jaar oude en nog in het landschap aanwezige objecten moeten behouden, beschermd, zo nodig hersteld en voor het publiek toegankelijk gemaakt worden”, aldus Klepper. De Motte begon in 2004 met de inventarisatie op de kop van het eiland. Het Landschapsbeheer Zuid-Holland maakte het werk af.

Aanvankelijk telde de inventarisatie 400 objecten. Daar zijn 124 monumentale boerderijen uit geschrapt, omdat daar een andere projectgroep mee bezig is. In de definitieve inventarisatie zijn uiteindelijk 288 objecten beschreven en gefotografeerd. Het gaat onder meer om poterloodsen (voor pootaardappelen), havenkanalen, sluizen, kreken, molens, gemalen, bunkers, kerkenpaden, begraafplaatsen en boerenpaden.

De gemeente Oostflakkee telt 65 objecten, waaronder het Fort Prins Frederik en de schoorsteen van de conservenfabriek Holleman & Co. aan de Bommelsedijk in Achthuizen. De schoorsteen werd echter tijdens de inventarisatie gesloopt. In gemeente Middelharnis gaat het om 74 objecten, van de Bierkreek tot de Wilhelminabrug. Dirksland staat te boek met 58 elementen, onder andere ’t Galgenveld in Herkingen en de schutsluis in het Dirkslandse Sas, die in 2004 is gerestaureerd. Gemeente Goedereede scoort met 91 objecten, van ’t Mannepad tot het voormalige vliegveld in de Westduinen.

In de meest westelijke gemeente ligt ook het gerestaureerde sluisje bij Ouddorp-Haven, dat vrijdag officieel wordt opgeleverd. Burgemeester G. van de Velde van Goedereede en dijkgraaf J. Geluk van het waterschap Hollandse Delta onthulden daarbij een informatiebord. Het sluisje ligt in de hoofdwaterkering langs het Grevelingenmeer, die al eeuwenlang de achterliggende polder ”Het Oudeland van Ouddorp” tegen het buitenwater beschermt.

De uitvoering van de Deltawerken, waarbij het Grevelingenmeer van de zee werd afgesloten, maakte de sluis overbodig. Lange tijd is het sluisje in de oorspronkelijke staat blijven bestaan, in de verwachting dat het ooit nog eens inlaat zou worden van zoet water vanuit het Grevelingenmeer, een discussie die een aantal jaren is gevoerd. Het besluit om de Grevelingen zout te houden maakte aan die gedachte een eind. Het besef van de historische waarde van het sluisje zorgde ervoor dat het nu in gerestaureerde staat intact wordt gehouden.

Naast de beschrijving van de objecten in een cultuurhistorische kaart, die ook via de website van Landschapsbeheer Zuid-Holland is te raadplegen, krijgen de vier gemeenten op Goeree-Overflakkee de aanbeveling de cultuurhistorische objecten te voorzien van een beschermde status. Ook kunnen ze de objecten opnemen in bestemmingsplannen en een meerjarenprojectplan opstellen voor het behoud en eventueel herstel.

Op Goeree wordt gepleit voor een vervolginventarisatie in 2010, waarbij nieuw ontdekte elementen meegenomen kunnen worden. Waterschap Hollandse Delta maakt momenteel ook voor de rest van zijn gebied een vergelijkbare inventarisatie.