Een niet-gewenst Indianenkind
Titel: ”Verzwegen waarheid”
Auteur: Els ten Voorde
Uitgeverij: De Ramshoorn, Goes, 2006
ISBN 90 76466 467
Pagina’s: 176
Prijs: € 14,95.
Els ten Voorde publiceerde in 2004 voor het eerst een verhaal in de verhalenbundel ”Het geheim van de oude put”. Het verhaal, ”Op berenjacht in de Rockies”, speelt zich af in Canada, het land waar de auteur gewoond en gewerkt heeft na haar studie aan de Pabo. Op haar verhaal wordt enthousiast gereageerd. Die reactie heeft blijkbaar zijn effect gehad; twee jaar later verschijnt haar eerste roman ”Verzwegen waarheid”. De cultuur van de Indianen staat centraal in haar debuut: een prachtig Indiaans meisje, Cheyenne, maakt zich op om haar grote liefde te veroveren op het jaarlijkse oogstfeest. Het feest houdt een kwaliteitentest in van meisjes die hun aantrekkelijkheid als huwelijkspartner willen bewijzen. De opzet slaagt; Cheyenne leeft vanaf die dag met de door haar gewenste man.
Het zonnige leven krijgt een keer als Cheyenne in een afgezonderde hut in de bergen in haar eentje van een kind bevalt. De baby heeft een hazenlip en elke handicap betekent in de cultuur van de Indianen een vloek die rigoureus verwijderd moet worden. Tegen alle gebruiken in voedt Cheyenne de kleine Tashtegho in het geheim op. Haar man Magua wil niets van „dit monster” weten en is ervan overtuigd dat zij het zal laten verdwijnen.
Cheyennes vriendin komt ten slotte met de oplossing. Ze kent een blanke arts die ze vertrouwt en ze weet Cheyenne over te halen om Tashtegho bij haar hut achter te laten. De blanke, vrouwelijke arts Shirley heeft er haar goede naam en eer voor over en gaat terug naar haar geboorteplaats om het jongetje als haar kind op te voeden. Ze presenteert zich als de echte (ongehuwde) moeder van Jack, de nieuwe naam voor Tashtegho.
Door een bijzonder voorval komt Jack er achter dat Shirley zijn echte moeder helemaal niet is. En dan volgen de gebeurtenissen (die ik voor de lezer zelf laat) elkaar snel op.
Waargebeurd
Ten Voordes roman is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Els heeft zelf een ontmoeting gehad met Jack, die haar zijn levensverhaal vertelde. Volgens de uitgever schuilt hierin de meerwaarde van het boek. Ik citeer de mening van de uitgever: „Verzonnen verhalen zijn er immers te over.” Hij kan dat misschien vinden, maar de waarheid alleen is niet genoeg. Renate Dorrestein zegt erover in ”Het geheim van de schrijver”: „Echte gebeurtenissen maken nog geen echt verhaal.” En het verhaal is nu juist het probleem van dit boek.
Sommige informatie is te onwerkelijk. Als Tashtegho net geboren is, weerhoudt zijn hazenlip Shirley ervan om het kind meteen in haar armen te nemen. Als de moederliefde toch sterker blijkt te zijn dan de cultuur, schrijft Els ten Voorde: „Onmiddellijk houdt het gehuil op en met een tevreden zuchtje nestelt de baby zich tegen haar aan.” En enkele uren later in de roman: „Het kleine jongetje kijkt met zijn mooie, bruine ogen nog lang naar zijn moeder. Het is alsof hij doorheeft dat zij afscheid van hem wil nemen.” Tenzij dit jongetje over bovennatuurlijke gaven beschikt, is het gewoon irreëel voor een pasgeboren baby en doet dit afbreuk aan dit boek.
Tegenstrijdig
De man van Cheyenne noemt zijn oudste zoontje regelmatig „een monster” en als zijn tweede -gave- zoontje geboren is, vergeet hij het mismaakte kind. Symbolisch hiervoor is de overname van de naam van de eerste zoon door de tweede. Zoals dat vroeger in Nederland ook voorkwam bij het overlijden van een kind.
Aan het eind van het boek lees ik: „Hij (de man van Cheyenne) had haar liefde voor de jongen gezien en ook hij had van het kind gehouden.” Ik sta dan echt even perplex over deze tegenstrijdige informatie.
Soms is de realiteit heel bizar. Dat wil echter niet zeggen dat je dan alles zo moet beschrijven. Als Shirley met Jack terugreist naar huis moet ze drie dagen wachten op de stoomtrein. Het vinden van een onderkomen is een kwestie van één vraag. Eenmaal op doorreis beseft ze in de trein dat ze geen geboortewijs bezit van Jack, zodat ze hem nooit zal kunnen laten opereren. De geslaakte zucht wordt gesignaleerd door de tegenover haar zittende passagier die burgemeester blijkt te zijn en illegaal wel even een geboortebewijs regelt. En als jaren later juist voor Jacks voeten een vrouw flauwvalt, blijkt dat nu precies zijn onbekende oma te zijn! Het verhaal lijdt aan te veel toevalligheden.
Zwijgen
Een positief tegenwicht in dit boek wordt veroorzaakt door de liefde die Cheyenne en Shirley laten zien. Ook de relatie tussen Shirley en haar man Dan heeft iets aantrekkelijks. Dan is in staat om te zwijgen totdat zijn vrouw zélf spreekt, terwijl hij al jaren weet dat Jack niet haar eigen zoon is. Dat zijn positieve aspecten aan dit boek. Toch ging deze roman niet voor mij ging leven. Ik heb me geen deelgenoot gevoeld. Misschien vindt het wel zijn weg naar veel lezers die niets zien in een kritische recensie. De auteur schrijft inmiddels aan het vervolg op dit eerste deel. Ik hoop dat ze een goede redacteur vindt. Want ik gun haar van harte een prachtige carrière.