Dat bleek maandag tijdens een langdurig debat tussen de Kamer en de bewindsvrouw.Het kabinet wil het rivierengebied op bijna veertig plaatsen aanpakken. Dat is nodig omdat er door klimaatverandering steeds meer water op Nederland afkomt. Dijkverhoging alleen is niet meer genoeg om de extra watertoevoer te verwerken. Op een aantal plaatsen moet de rivier meer ruimte krijgen door het graven van geulen, het uitgraven van uiterwaarden, dijkteruglegging en ontpoldering.

Die aanpak is „historisch”, stelde de staatssecretaris maandag. „Voorheen deden we vooral aan het zo snel mogelijk wegpompen en kanaliseren van rivierwater. Het teruggeven van land aan het water is een omslag in het denken van Nederlanders.”

Veel fracties roemden het grote draagvlak dat het kabinet heeft weten te bereiken voor zijn plannen. „Er is nog nooit zo veel maatschappelijke inspraak geweest bij een groot project”, aldus PvdA’er Boelhouwer, „en er waren nog nooit zo weinig bezwaren.”

De inspraak is „bijna maximaal” geweest, stelde ook ChristenUnie-Kamerlid Slob. SGP’er Van der Staaij vulde aan dat er „veel draagvlak voor de plannen is verworven. De paar resterende discussiepunten doen daar niets aan af.”

SP-Kamerlid Gerkens constateerde dat bewoners van het rivierengebied en het kabinet soms lijnrecht tegenover elkaar stonden en staan, „terwijl hun belangen niet tegenstrijdig zijn.” Slob memoreerde dat de te nemen maatregelen „zeer ingrijpend” zijn voor mensen die langs het water wonen.

Schultz van Haegen stelde in het debat dat het „onmogelijk is om iedereen tegemoet te komen en alle bezwaren weg te nemen.” Ongeveer 125 huishoudens gaan de gevolgen van de projecten merken. Zij moeten verhuizen of grond afstaan. Daar staat tegenover dat 4 miljoen mensen in het rivierengebied straks minder risico lopen op overstromingen, aldus de staatssecretaris.

Haar plannen zijn erop berekend dat de rivieren in 2015 ongeveer 16.000 kubieke meter water kunnen afvoeren. Sommige maatregelen gaan verder en gaan uit van een waterafvoer van 18.000 kuub. „Een veilige, reële norm”, vindt VVD’er Lenards. „Reëel en realistisch”, stelde ook GroenLinkser Duyvendak.

CDA-Kamerlid Van Lith daarentegen gelooft niet dat het allemaal zo’n vaart zal lopen. De ontwikkeling van de klimaatverandering is onzeker, betoogde hij, en andere landen zullen ook water gaan opvangen. Hij riep het kabinet dan ook op om de maatregelen gefaseerd in te voeren.

Daar voelt de staatssecretaris helemaal niets voor. „U legt een stop op het hele plan”, hield ze Van Lith voor. „Nederland moet actie ondernemen. Als je wacht, maak je je afhankelijk van anderen.”

Een groot discussiepunt was de afgelopen tijd de dijkteruglegging bij Lent. De Lentenaren zien liever dat er een hoogwatergeul wordt gegraven. Het CDA schaarde zich daar maandag achter. PvdA, SP en GroenLinks zien ook graag dat Schultz van Haegen kiest voor het bewonersalternatief, maar alleen als dat een duurzame oplossing is.

VVD en SGP vinden het kabinetsplan voor een dijkteruglegging de beste keuze. „Je kunt het gebied dan definitief inrichten”, aldus VVD’er Lenards. „Dat maakt een einde aan de onzekerheid van omwonenden.”

CDA en SGP pleitten er bij Schultz van Haegen voor om gedupeerde boeren ruimschoots schadevergoeding te geven. De staatssecretaris beloofde „niet karig” te zullen zijn.