Catalanen stemmen voor meer autonomie
BARCELONA (AP) - De kiezers in Catalonië hebben zondag in een referendum gestemd voor een nieuw statuut dat de welvarende regio in het noordoosten van Spanje meer autonomie geeft ten opzichte van de centrale regering in Madrid. Vierenzeventig procent stemde voor het statuut en 21 procent tegen, bij een opkomst van 49 procent.
„Het volk van Catalonië heeft een bladzijde geschreven in onze geschiedenis”, zei de Catalaanse premier Pasquall Maragall. „Wij hebben voldaan aan de uitdaging die wij onszelf hadden gesteld.”Het referendum is bindend. Het statuut is al goedgekeurd door het Spaanse parlement in Madrid en het regionale parlement van Catalonië. Het nieuwe statuut geeft Catalonië een groter deel van de in de regio geïnde belastingen, zeggenschap in de benoeming van rechters en aanklagers bij vanuit Madrid geleide rechtbanken en meer controle over uiteenlopende zaken, zoals infrastructuur en arbeidsvergunningen voor immigranten.
„Het volk van Catalonië heeft duidelijk gesproken. Het steunt het statuut, dat goede vruchten zal afwerpen voor Catalonië en Spanje”, zei premier José Luis Rodriguez Zapatero. Hij zei dat de andere Spaanse regio’s eveneens om herziening van hun eigen statuten kunnen vragen. Twee regio’s -de Balearische eilanden in de Middellandse Zee en het zuidelijke Andalusië- hebben de eerste stappen daartoe al gezet. Zapatero heeft eerder gezegd dat de andere regio’s dezelfde lucratieve belastingregeling kunnen krijgen als Catalonië.
De conservatieve oppositie stemde in het parlement tegen het statuut, omdat het Catalonië verwijdert van de rest van Spanje, de Catalanen een bevoorrechte uitzonderingspositie geeft en andere semiautonome regio’s aanmoedigt hun voorbeeld te volgen, waardoor de centrale Spaanse regering zonder macht en middelen zou overblijven en overbodig zou worden.
„Vandaag hebben wij een buitengewone tegenslag moeten incasseren”, zei Josep Pique, de leider van de Catalaanse afdeling van de conservatieve Volkspartij.
Asun Busquets, een veertigjarige secretaresse, zei voor het statuut te hebben gestemd, omdat Catalonië meer macht verdient voor zijn economische kracht - 20 procent van de totale Spaanse economie. „Het is een manier om gelijkheid te verwerven met de rest van Spanje”, zei zij. De 38-jarige bedrijfstechnicus Gabino Escribano uit Valencia stemde tegen, omdat het statuut in zijn ogen zowel voor Catalonië als voor Spanje nadelig is. De gedachte dat Spanje uiteenvalt staat hem niet aan en Catalaanse politici spelen met vuur, zei hij.
Het nieuwe statuut komt in de plaats van een bijna dertig jaar oud statuut, dat Catalonië na de dood van generaal Francisco Franco in 1975 en het einde van een regime dat alle macht in Madrid wilde concentreren, een grote mate van zelfbestuur gaf. Ook andere Spaanse regio’s kennen dergelijke statuten, alleen Catalonië en Baskenland hebben meer zelfbestuur dan de overige regio’s. Catalaanse nationalisten, en de regerende socialisten in Madrid, zeggen dat de regeling voor Catalonië verouderd is, vooral gelet op de aparte Catalaanse cultuur en de economische kracht van de regio.
Volgens een peiling in de krant El Mundo is 54 procent van de Spanjaarden tegen het nieuwe statuut. Een even groot deel van de bevolking vindt dat in het hele land over het statuut moet worden gestemd, niet alleen in Catalonië.