Niets wees erop dat Abu Musab al-Zarqawi tot een gewetenloze jihadstrijder zou verworden. Hij groeide op in het stoffige Jordaanse woestijnstadje Zarqa, berucht als thuisbasis voor louche autohandelaren en kleine criminelen.Al-Zarqawi volgde de twijfelachtige traditie van zijn geboorteplaats en maakte zich aanvankelijk voornamelijk schuldig aan diefstal en geweldsdelicten. Inwoners van Zarqa omschreven hem in die tijd als een „nauwelijks geletterde gangster.”

De grote ommekeer kwam toen Al-Zarqawi in de jaren ’80 via Pakistan in Afghanistan terechtkwam om de Sovjetinvasiemacht te bestrijden. Daar ontwikkelde hij zich tot een voorvechter van de radicale islam.

Eenmaal terug in Jordanië beijverde hij zich om het fundamentalistische gedachtegoed uit te dragen. De Jordaanse rechter legde hem zeven jaar gevangenisstraf op, nadat in zijn huis een grote hoeveelheid wapens was gevonden en hij in verband werd gebracht met een samenzwering om het koningshuis omver te werpen.

Na zijn vrijlating ontvluchtte Abu Musab al-Zarqawi zijn vaderland. Jordanië veroordeelde hem enkele jaren later bij verstek ter dood voor het beramen van aanslagen op Amerikaanse en Israëlische toeristen. Nadien sprak de Jordaanse justitie nog driemaal het doodvonnis over de topterrorist uit - voor het laatst in februari.

Westerse inlichtingendiensten beweren dat Al-Zarqawi zich na zijn vlucht uit Jordanië enige tijd in Europa heeft schuilgehouden, onder andere in Duitsland. Toen de Verenigde Staten in 2003 Irak binnenvielen, zag de Jordaniër zijn kans schoon en vestigde zich in het Tweestromenland. Gebruikmakend van de toenemende chaos, slaagde hij erin een wijdvertakt terreurnetwerk in het land op te zetten. Hoewel Al-Zarqawi naar verluidt altijd een rivaal van Osama bin Laden is geweest, stond zijn organisatie al spoedig als ”al-Qaida in Irak” te boek.

Sinds de Amerikaanse inval in Irak zijn talloze aanslagen aan Al-Zarqawi en de zijnen toegeschreven. De schimmige terrorist wordt verantwoordelijk gehouden voor het merendeel van de aanvallen op Iraakse sjiieten. Ook zou hij enkele onthoofdingen van buitenlandse gijzelaars eigenhandig hebben uitgevoerd.

In tegenstelling tot Bin Laden en zijn handlangers is de Jordaniër nooit met videoboodschappen naar buiten getreden, waardoor zijn persoon en activiteiten steeds door een waas van geheimzinnigheid waren omhuld.

Of de dood van Abu Musab al-Zarqawi een vermindering van het aantal aanslagen in Irak zal inhouden, is maar zeer de vraag. De Amerikaanse ambassadeur in Irak, Zalmay Khalilzad, liet donderdagmorgen in een eerste reactie al weten dat zijn overlijden weliswaar een grote symbolische betekenis heeft, maar dat het geweld zeker niet zal afnemen. De laatste maanden was Al-Zarqawi voornamelijk bezig om uit handen van de Amerikanen te blijven. Desondanks ging de strijd onverminderd door en nam de sektarische verdeeldheid alleen maar toe.