In Chili kwam een gematigd linkse vrouw aan de macht. Roergangers in Argentinië en Brazilië behoren tot het type van getemperd links. In Colombia tekende zich daarentegen eind mei een kentering in de opmars van links af. Daar behaalde de rechtse president Uribe anderhalve week geleden een stembuszege. En Peru moet het voorlopig doen met de zondag gekozen oud-president en sociaaldemocraat Alan Garcia Perez.Humala, een populist en bondgenoot van de Venezolaanse president Hugo Chavez, heeft zijn winst van de eerste ronde in Peru in de tweede en laatste ronde niet kunnen verzilveren. Daarmee lijkt de opmars van linkse presidenten in Zuid-Amerika’s fragiele democratieën voorlopig even tot stilstand gebracht.

Dat de Peruanen voor Garcia kozen, is mede door een gebrek aan beter. Garcia liet het land aan het eind van zijn eerste termijn (1995-1990) in een totale chaos achter. Peru kampte in die periode met een gigantische inflatie en rebellenbewegingen zorgden voor grote onrust. Bovendien zou het leger tijdens het presidentschap van Garcia op een brute manier de mensenrechten hebben geschonden.

Verder moet worden bedacht dat Garcia (die bij de eerste ronde op de derde plaats belandde) zijn overwinning behaalde in de hoofdstad Lima, waar een derde van de 16 miljoen kiezers woont, en aan de relatief ontwikkelde noordkust. Veelzeggend in dit verband is juist dat hij werd weggestemd in de centrale en zuidelijke hooglanden en de junglestaten, waar de veelal arme indianen en mestiezen wonen. Het komt er dus op neer dat bijna de helft van het land tegen hem stemde en dat de andere helft slechts schoorvoetend met hem verder wil.

Er is nog een verklaring voor de zege van Garcia. Het geheugen van het volk is kort en de kiezer voelde uiteindelijk niets voor Humala, die wat al te brallerige taal bezigde en wiens verleden met betrekking tot de mensenrechten niet bepaald zuiver zou zijn. Daarentegen is Garcia lid van de gematigde APRA-partij en voorstander van een vrijhandelsakkoord met de VS. Met hem speelt Peru redelijk op safe, terwijl je met het ongeleide projectiel Humala maar nooit weet waar het heen gaat.

Steeds meer Peruanen namen daarom afstand van Humala, die een verkeerde inschatting maakte door zeer vriendschappelijke banden aan te knopen met de in Peru zeer impopulaire Venezolaanse president Hugo Chavez. Chavez is over de hele Zuid-Amerikaanse linie lang niet meer zo favoriet als in het begin. Het heeft eventjes geduurd, maar uiteindelijk beginnen de leiders op het Zuid-Amerikaanse halfrond in te zien hoe bij Chavez de vork in de steel zit. Hij wil het liefst zelf de touwtjes in handen krijgen en als de grote leider alleen, met hulp van zijn ondergeschikte kameraden Fidel Castro en Evo Morales, de Bolivariaanse revolutie gestalte geven. Garcia is dan misschien niet het neusje van de zalm, maar hij moet tenminste niets hebben van charlatan Chavez. Hij meldde dat hij van plan is de banden met Chili en Brazilië aan te halen en tamboereerde al rond dat hij Zuid-Amerika „anti-Chavez” wil maken.

Vooralsnog lijkt het er niet op dat de tegenwind vanuit de Andes de Venezolaanse president Chavez doet inbinden. Die gaat onverminderd door met zijn absurde anti-imperialistische kruistocht. Maandag heeft de Venezolaanse marine zelfs een buitenlandse invasie nagebootst om voorbereid te zijn als de grote inval komt.

De grootscheepse actie is een reactie op oefeningen die de Nederlandse strijdkrachten momenteel houden bij de Antillen en waar ook de Verenigde Staten en zes andere landen aan deelnemen.

Marie van Beijnum