„Een heel eigen wereldje”, typeert Van Middelkoop vanuit New York het circuit van particuliere en overheidsorganisaties dat zich met de strijd tegen aids bezighoudt. Het Eerste Kamerlid woonde de afgelopen dagen als parlementair waarnemer de top van de Verenigde Naties over aids bij.De top leek tot vrijdagvond te eindigen in een mislukking. Op tafel lag een slotverklaring die vlees noch vis bood. Met name voor veel Afrikaanse regeringen is aids een beladen onderwerp waar ze niet graag de vingers aan branden. De afgelopen nacht lukte het toch om spijkers met koppen te slaan. Alle deelnemende landen gingen harde verplichtingen aan. Dat ging gepaard met concrete financiële toezeggingen van 20 tot 23 miljard dollar per jaar.

Voorkomen van aids is vooral in Afrika het veranderen van de seksuele moraal. Daarmee maken politici zich op dat continent niet populair. Het kost dan ook veel moeite Afrikaanse regeringen en particuliere organisaties te bewegen tot het treffen van gerichte maatregelen.

Een belangrijk gegeven daarbij is dat de meeste organisaties in Afrika kerkelijke banden hebben. Het viel Van Middelkoop op dat hiervoor weinig oog is. „Dat is echt een gemiste kans. Het wereldje van de aidsbestrijding heeft eigen codes en toont weinig gevoeligheid voor zo’n cruciaal gegeven als religie. Het is een blinde vlek.”

Datzelfde gesloten wereldje hanteert zo zijn eigen normen, zoals de accentuering van condoomgebruik. Het propageren van onthouding en het elkaar trouw blijven, zijn niet echt aan de orde. „Een land als Uganda, dat erin is geslaagd aids tot staan te brengen door de nadruk te leggen op onthouding en trouw, kwam wel aan het woord, maar werd toch als een buitenbeentje beschouwd”, constateerde Van Middelkoop. Hij voegt daaraan toe dat hij zich niet „als een christelijke betweter” wil opstellen die blind is voor de weerbarstige, alledaagse Afrikaanse werkelijkheid.

Een ander precair punt op de top was het beleid van de regering-Bush om landen die ruimte geven aan abortus, financieel droog te leggen. Toch viel het hem op dat er geen ronduit anti-Amerikaans sfeertje hing. „Het is niet meer zo gepolitiseerd. Laura Bush mocht gewoon een toespraak houden.”

De belangrijkste winst van de top vindt hij dat aids uit de hoek van ramp en tegenspoed is gehaald en een plek heeft gekregen in de reguliere gezondheidszorg. „Dat maakt het beter bespreekbaar en zorgt ook voor een constante geldstroom.”