Het incident, waarnaar nog een onderzoek loopt, kan het verzet onder de Amerikaanse bevolking tegen de aanwezigheid in Irak versterken, zoals het bloedbad van My Lai in 1968 het tij in de publieke opinie deed keren tegen de Vietnamoorlog.President George Bush beloofde woensdag dat als het onderzoek daar aanleiding toe geeft, de militairen die zich hebben misdragen gestraft zullen worden.

De problemen voor de Amerikaanse regering zijn legio in Irak. En net wanneer de situatie niet erger lijkt te kunnen worden, komt er toch weer een schep bovenop.

„Wanneer zoiets als in Haditha gebeurt, wekt dat de indruk alsof de Amerikanen niet vertrouwd kunnen worden voor het bieden van veiligheid, wat in het dagelijks leven voor de Irakezen het allerbelangrijkste is”, zegt Anthony Cordesman, Irakexpert bij het Center for Strategic and International Studies. „Het lijkt de allerslechtste interpretaties van de Verenigde Staten te bevestigen, niet alleen in Irak, maar ook in Afghanistan en in de regio.”

De onthullingen over de beweerde moord op Iraakse burgers in Haditha komen terwijl de oorlog in Irak zijn schaduw vooruitwerpt op de Amerikaanse Congresverkiezingen en de regering nog het een en ander heeft uit te leggen over de behandeling van gevangenen in Abu Ghraib in Irak en Guantanamo Bay op Cuba.

„Onze troepen reageerden overtrokken op de druk waaronder zij staan en hebben onschuldige burgers in koelen bloede vermoord”, zegt het Democratische Congreslid John Murtha, hoewel het onderzoek nog loopt. Een hooggeplaatste defensiemedewerker zei vorige week dat militaire onderzoekers aanwijzingen hebben dat mariniers zonder aanleiding mensen hebben vermoord. De krant The Washington Post schreef vrijdag dat sommige officieren valse verklaringen hebben afgelegd tegen hun meerderen, die op hun beurt verzuimden om de berichten adequaat te onderzoeken.

De commandant van de multinationale troepen in Irak, de Amerikaanse generaal Peter Chiarelli, verordende vrijdag dat alle 150.000 Amerikaanse en andere buitenlandse eenheden in Irak een cursus normen en waarden moeten volgen. „Wij moeten zorgen dat de daden van enkelen geen smet werpen op het goede werk van velen”, zei Chiarelli.

Michael O’Hanlon, buitenlands beleidsanalist bij het Brookings Institution, vergelijkt Haditha met My Lai „op kleinere schaal.” In het in maart 1968 door Amerikaanse militairen uitgemoorde Vietnamese dorp vielen meer dan 500 doden. „My Lai stond voor het willekeurige, rücksichtslose gebruik van geweld dat werd geassocieerd met B-52 bombardementen, het gebruik van napalm en schreeuwende kinderen met kleren die door Amerikaanse brandbommen van hun huid werden gebrand”, zegt O’Hanlon.

Het geweld dat de Amerikanen in Irak toepassen is van een veel kleinere orde, maar „dit soort zaken blijven rondgalmen.” „En ja, Irakezen volgen de media en ze kijken televisie. Hun algehele indruk van de VS is niet bijzonder gunstig en dit maakt het weer een beetje slechter.”