In de oorspronkelijke tekst van het Nieuwe Testament staat voor Trooster het woord Paraklètos. Soms wordt dat vernederlandst tot de Parakleet. Nu betekent dit woord in de eerste plaats: iemand die je erbij roept, of iemand die je te hulp roept. Bij dat laatste moeten we vooral denken aan iemand die te hulp geroepen wordt in een rechtszaak. Wij zouden zeggen: een advocaat die je zaak bepleit, een voorspreker. Zo krijgt het woord dan ook de betekenis van beschermer of trooster.De naam de Parakleet roept dus allereerst het beeld op van een rechtszaak; preciezer gezegd: van een proces dat gevoerd wordt tussen God en deze wereld. Als God ons mensen die in deze wereld wonen voor Zijn troon daagt, staan wij schuldig en kunnen wij voor Hem niet bestaan (Psalm 130:3). Is er in dit rechtsgeding een voorspreker die het voor ons opneemt, een Parakleet? Ja die is er! De Bijbel spreekt zelfs op twee manieren over deze advocaat: zij noemt niet alleen de Heilige Geest zo, maar ook Christus!

Voorbidder
Christus wordt namelijk uitdrukkelijk als de Parakleet aangeduid in 1 Johannes 2:1. De Statenvertaling leest daar: „…en indien iemand gezondigd heeft, wij hebben een Voorspraak bij de Vader, Jezus Christus de Rechtvaardige.” Dat wil zeggen dat de Heere Jezus de Voorspreker of Advocaat is die in de hemel de zaken van Zijn Kerk behartigt. Hij doet dat door zonder ophouden voor hen te bidden.

Hierbij mogen we niet vergeten dat Zijn bidden geen ootmoedig, nederig smeken is: Hij nadert tot de troon van God als de Rechtvaardige die aan al Gods eisen voldaan heeft en zo verzoening voor de zonden heeft aangebracht. Daarom kan Hij eisen op grond van het werk dat Hij volbracht heeft: „Vader, Ik wil…” (Johannes 17:24). En God de Vader verhoort de wens van Zijn Zoon; Hij wil niets liever! Juist hierom mogen Gods kinderen in de strijd tegen de zonde niet vergeten dat zij een Advocaat in de hemel hebben, Jezus Christus de Rechtvaardige.

Heilige Geest
Deze Parakleet in de hemel heeft op de Pinksterdag de Heilige Geest als de andere Parakleet naar de aarde gezonden (Handelingen 2: 33; vergelijk ook Johannes 14:16). Wat Deze daar doet heeft vele aspecten. In Johannes 14-16 wordt Zijn werk daarom ook met verschillende sprekende uitdrukkingen getekend. Ik wil me nu vooral concentreren op Zijn kerntaak als Parakleet of Advocaat.

Wiens zaak verdedigt de Heilige Geest hier op aarde eigenlijk? Er is ten diepste maar één antwoord op deze vraag: de zaak van Koning Jezus! Het is de Geest erom begonnen dat Christus verheerlijkt wordt als de van God gezonden Zaligmaker van zondaren. Dat heeft twee kanten. De wereld wordt door deze Advocaat van Christus aangeklaagd en in staat van beschuldiging gesteld „omdat zij in Hem niet gelooft” (vergelijk Johannes 16:8v.). Anderzijds wil de Heilige Geest juist ook aan arme, schuldige zondaren overtuigend laten zien dat het bloed van Jezus Christus reinigt van alle zonden. Dat pleidooi voert Hij door (de prediking van) het Woord. Hij weerlegt de bezwaren die in hun binnenste kunnen leven en neigt hun hart tot de vreze van Gods naam. Dat gebeurt op een wijze die zich niet meer met het werk van een advocaat hier op aarde laat vergelijken.

De Heilige Geest overtuigt namelijk niet alleen dat het heil alleen in Christus te vinden is, maar Hij deelt dat heil ook uit en past het toe aan het hart. Van deze Parakleet zegt Christus immers: „… Hij zal het uit het Mijne nemen, en zal het u verkondigen” (Johannes 16:14). Vanuit het Woord en mét het Woord troost Hij het hart dat schreiend tot Hem vlucht…

Twee Troosters
Tegen deze achtergrond licht de diepe betekenis van de naam Trooster op. Die naam herinnert er namelijk aan dat de Kerk twee Troosters heeft. Christus is de Trooster in de hemel die voor de Zijnen bidt en de Heilige Geest troost het hart hier op aarde. Nu staan het werk van Christus en van de Geest als Parakleten niet los van elkaar. De Heilige Geest troost namelijk op grond van het volbrachte werk van Christus én op grond van Zijn voortdurende voorbede.

Dat betekent ook dat deze troost niet maar bestaat in een vluchtig gevoel of in een beschermende arm om je heen. Het is een troost die een fundament heeft, die gegrond is in het bloed van Christus. En gegronde troost is dubbele troost!

De auteur is hoogleraar voor de ambtelijke vakken aan de Theologische Universiteit van de Christelijke Gereformeerde Kerken in Apeldoorn.