Hirsi Ali is lid geworden van wat Hillary Clinton de „uitgebreide rechtse samenzwering” noemde. Door haar positie bij het neoconservatieve American Enterprise Institute komt ze midden in de ideeënindustrie van Washington te zitten. Het conservatisme dat zij in de hoofdstad van de vrije wereld zal aantreffen is echter op het ogenblik gefragmenteerd en in een proces van herdefinitie verwikkeld.In Amerika is het grootse morele debat op het ogenblik verstomd. Nog niet zo heel lang geleden werd er verwoed gesproken over de rol die men had als baken van vrijheid in de wereld. Het waren de neoconservatieven die de discussie gewonnen leken te hebben met hun argument dat de universele honger naar vrijheid en democratie alleen gevoed kon worden door actief, preventief en daadkrachtig militair optreden van de nieuwe wereld.

Nu wordt er in Washington vooral gepraat over hoe we ”onze jongens (en meisjes)” zo snel mogelijk veilig terug kunnen halen uit Irak en hoe men kan voorkomen dat Irak een faliekante mislukking wordt.

Ondertussen begint er zich langzaam een schisma te voltrekken in de conservatieve wereld. Het is een welbekend cliché dat de conservatieve beweging en de Republikeinse partij niet een en dezelfde zijn. Maar sinds Reagan waren ze in de praktijk natuurlijk wel identiek. De conservatieve beweging is een maatschappelijk fenomeen, een enthousiaste stroming onder het volk die hard werkte om politici aan de macht te krijgen die haar idealen zouden helpen verwezenlijken.

Misleiding
Ervaring met Republikeinse politici leerde conservatieven dat de ideologische zuiverheid vaak tweede viool moest spelen bij het winnen van verkiezingen. Zich bewust van de onvolmaaktheid van het bestaan, nam men dit met tegenzin voor lief.

Met George W. Bush nu in zijn tweede en laatste termijn lijkt de desillusie echter compleet. De overheid lijkt alleen maar te groeien: niet alleen loopt het begrotingstekort de spuigaten uit, er is ook een enorme nieuwe bureaucratie opgericht om ouderen te helpen met de kosten van medicijnen.

Tegen hun realistische meer isolationistische neigingen in hebben conservatieven de oorlog tegen Irak gesteund, maar 500 miljard dollar en duizenden dode Amerikanen later voelt men zich misleid door de neoconservatieven. Om nog maar niet te spreken over het feit dat abortus nog steeds legaal is, en het erop lijkt dat het homohuwelijk op weg is legaal te worden.

Conservatief Amerika wil zijn onafhankelijkheid herwinnen. President Bush, die men langzamerhand niet langer als een van hen beschouwt, wordt nu actief tegengewerkt.

Een van de redenen dat nieuwe immigratiewetgeving zo’n probleem is, is dat men eindelijk besloten heeft niet het schoothondje van Bush en zijn politiek adviseur Karl Rove te zijn. Bedrijven mogen dan graag goedkope arbeidskrachten hebben, conservatieven zijn bezorgd over de rechtstaat en het gevolg voor de aard van een land dat overspoeld wordt door buitenlanders. Het lijkt erop dat het niet vanzelfsprekende bondgenootschap tussen ”big business” en morele religieuze conservatieven eindelijk uiteen begint te vallen.

Kwaad
Dat Hirsi Ali in neoconservatieve kring is beland, is niet verwonderlijk. De aantrekkingskracht die haar persoon op de neoconservatieven uitoefent is gemakkelijk te begrijpen. De neocons waren allemaal immers progressieve intellectuelen die „overvallen door de werkelijkheid” van gedachten veranderde. Primair in hun denken is de notie dat er veel kwaad in de wereld is, dat met alle en zeker niet in de laatste plaats met militaire middelen moet worden bestreden.

Eenieder die wel eens wat teksten gelezen heeft van het soort praat dat men in radicale islamitische kringen kan vinden, weet dat er verwerpelijk kwaad wordt verkondigd. De aanvallen van 11 september 2001 hebben laten zien dat er lieden zijn die bereid zijn hun haat in daden om te zetten.

Het was in neoconservatieve kring dat er het hardst werd geroepen om een oorlog tegen het terrorisme. Een vrouw die de kwalijke kanten van de islam aan den lijve heeft ondervonden en er onomwonden over spreekt is daar welkom.

Bovendien, en dit valt niet te onderschatten, kan Hirsi Ali gebruikt worden om de afkeer voor alles wat Europees is te bevestigen. In conservatieve kring lijkt ze te worden omgevormd tot een martelares. Het onschuldige slachtoffer van de Europese postmoderne seculiere decadentie. Zij was het voorbeeld van een persoon die ergens voor stond en die zich durfde te verzetten tegen het kwaad. Ze werd door een slap en egoïstisch Europa uitgekotst en kwam als een vluchteling naar de VS.

Hirsi Ali belandt in een gefragmenteerde conservatieve wereld. De meest actieve leden van de conservatieve beweging zijn niet neoconservatief en meer gericht op het behoud van traditionele waarden en normen. De kern van de conservatieve beweging is zich aan het hergroeperen en is voor zichzelf een nieuwe rol aan het definiëren in de Amerikaanse politiek. Als de inmiddels wereldberoemde 4 miljoen conservatieve religieuze kiezers die Bush zijn overwinningen hebben bezorgd besluiten zich meer op de opbouw van de conservatieve beweging te richten dan op het winnen van verkiezingen, zal de Republikeinse partij in zwaar electoraal weer terechtkomen.

Strijd
Nu zal Hirsi Ali bij AEI niet in het populistische hart van de conservatieve beweging belanden. De strijd om de ziel van de Republikeinse partij wordt op het ogenblik niet in neoconservatieve kring gevoerd. Haar nieuwe werkkring is meer verbonden met het establishment in Washington. Het zijn meer de salonfähige conservatieven. Het is een goed platform voor haar toch overwegend polemisch-artistieke mediapose.

De invloed van de neoconservatieven in de Amerikaanse politiek zal sterk bepaald worden door de verkiezingen van eind dit jaar. Het lijkt erop dat de Republikeinen flink gaan verliezen. De neoconservatieve architecten van de oorlog tegen Irak en het terrorisme zullen als de schuldigen van het verlies worden beschouwd. En het is een oude stelregel in politiek dat „nobody likes a loser.”

De auteur is politiek filosoof, werkte een aantal jaar bij het American Enterprise Instituut en woont in Baltimore (Maryland) in de Verenigde Staten.