Van der Laan had haar beslissing vorige week bekend willen maken, maar de commotie rond Hirsi Ali gooide roet in het eten. Tijdens een partijbijeenkomst in een Amsterdams café gaf ze gisteravond alsnog uitsluitsel. Ze zal het moeten doen zonder de steun van partijprominenten. „Daar zijn anderen veel beter in”, haalde ze uit naar haar belangrijkste concurrent, minister van Bestuurlijke Vernieuwing Pechtold. Hij stelde zich enkele weken terug al kandidaat voor het lijsttrekkerschap en kreeg meteen de steun van een aantal partijcoryfeeën, onder wie D66-oprichter Van Mierlo.De fractie van D66 in de Tweede Kamer schoof Van der Laan enkele maanden geleden naar voren als voorzitter. Ze volgde Dittrich op, die de eer aan zichzelf hield in verband met de omstreden rol van de fractie in het debat over de uitzending van Nederlandse militairen naar Afghanistan. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart leed de partij zware verliezen. De partijtop van D66 vindt dat Van der Laan medeverantwoordelijk is voor het Afghanistandebacle en de daarop volgende stembusnederlaag.

Als lijsttrekker zal ze zich hard maken voor wijziging van artikel 23 van de Grondwet, zo kondigde ze aan. Artikel 23 garandeert de vrijheid van onderwijs. Van der Laan wil hieraan sleutelen om de stichting van islamitische scholen te kunnen tegengaan. Die zijn volgens haar slecht voor de integratie van nieuwkomers. Vorig jaar koos D66 voor een andere lijn. Bijzondere scholen dienden hun deuren voor iedereen te openen op voorwaarde dat ouders de grondslag van de school respecteren. Scholen met een orthodox karakter wil D66 van deze acceptatieplicht uitzonderen.

Wat Van der Laan betreft moet D66 af van het imago een club te zijn voor de politieke elite. De partij moet ook geen „tweede keus zijn voor mensen die de PvdA te links en de VVD te rechts vinden.” Ze zei af te willen van de gewoonte om te spreken van allochtonen. Naar Amerikaans voorbeeld moet dat „Marokkaanse Nederlander” of „Turkse Nederlander” worden. Integratie is volgens Van der Laan een thema waarover ze van mening verschilt met Pechtold. Die wil volgens haar „de islamitische zuil” behouden.

Het D66-congres beslist op 24 juni wie de nieuwe lijsttrekker wordt. Behalve Van der Laan en Pechtold doen er volgens partijbronnen nog vijf andere kandidaten aan de verkiezingen mee.