Dinsdag bevestigde de einduitslag van het zondag gehouden referendum voor onafhankelijkheid dat Montenegro een apart land wordt, na 88 jaar een gezamenlijke staat te hebben gevormd met Servië. Het percentage voorstemmers bedroeg 55,5 procent, een half procentpunt – of 2.090 stemmen – boven de door de Europese Unie gestelde ondergrens van 55 procent voorstanders. De uitslagen blijven voorlopig, want het pro–Servische kamp heeft een hertelling geëist.‘De uitslag van het referendum, die iedere neutrale en objectieve politieke analist had kunnen voorspellen, heeft een deel van de politieke structuren in Servië overrompeld’, zegt Djukanovic in een interview met het persbureau Associated Press. ‘Ik neem aan dat ze wat tijd nodig hebben om de nieuwe realiteit onder ogen te zien.’

Montenegro zal zo snel mogelijk – na een periode waarin mogelijke klachten over de stemming naar voren komen – de uitslagen formaliseren en de onafhankelijkheid uitroepen, zegt Djukanovic. ‘Daarna verwachten we spoedig internationale erkenning te krijgen.’

De Serviërs en Montenegrijnen hebben een gedeelde godsdienst, taal en cultuur. Servië is tegenstander van de afscheiding, en houdt vol dat de historische banden te hecht zijn om te verbreken. Montenegrijnen die voor onafhankelijkheid zijn vinden de invloed van Servië te groot en verlangen terug naar de onafhankelijke staat die bestond tussen 1878–1918.

De Servische president Boris Tadic erkende dinsdag de uitslag van het referendum, maar premier Vojislav Kostunica, die actief campagne voerde tegen de onafhankelijkheid van Montenegro, heeft dat nog niet gedaan. Hij zegt de officiële uitslag te willen afwachten.

‘Wij zijn in elk geval klaar voor directe onderhandelingen over onze toekomstige betrekkingen met Servië’, zegt Djukanovic. ‘Ik denk dat die betrekkingen zeer hecht en open moeten zijn, in overeenstemming met onze lange gedeelde geschiedenis en onze gemeenschappelijke Europese doelen.’

De uitslag van het referendum legt ook de verdeeldheid bloot in Montenegro tussen de voor– en tegenstanders van onafhankelijkheid. ‘Ik geef toe dat de verdeeldheid zeer diep is, maar we wisten dit ook al voor het referendum’, zegt Djukanovic. ‘De regering is zich er van bewust dat het noodzakelijk is deze gevoelige kwestie op te lossen. Het herstel van de Montenegrijnse staat moet niet leiden tot onenigheid. We krijgen onze gereconstrueerde staat, die een lange traditie heeft. Dit is een land voor ons allemaal, en in dit land moet niemand zich een verliezer voelen.’

De Europese Unie brak eerder deze maand de voorbereidende toetredingsonderhandelingen met Servië–Montenegro af, omdat Servië tot dusver heeft nagelaten de van oorlogsmisdaden verdachte generaal Ratko Mladic uit te leveren aan het Joegoslaviëtribunaal van de Verenigde Naties in Den Haag.

Djukanovic zegt dat hij dinsdag met EU–functionarissen heeft gesproken over het hervatten van de onderhandelingen, zonder Servië. ‘Servië heeft een verplichting tegenover het Joegoslaviëtribunaal. Ik hoop dat (de zaak, red.) snel afgehandeld wordt en dat Servië voortgaat richting ons gezamenlijke Europese doel.’