Ook willen de unionisten dat de stemlijsten van de afzonderlijke stembureaus met de centrale stemlijst worden vergeleken en op eventuele onregelmatigheden worden gecontroleerd. Zij toonden zich misnoegd dat de kiesraad de uitslag al bekendmaakte terwijl nog niet alle stemmen waren geteld.Terwijl staatshoofden en regeringsleiders Montenegro maandag volop feliciteerden met de keus voor onafhankelijkheid, bleek ’s avonds in de kiescommissie onenigheid te bestaan over de uitslag. „Er is geen consensus”, aldus de onafhankelijke voorzitter van de commissie, de Slowaak Frantisek Lipka.

De kiesraad heeft nog niet op de eis van de unionisten gereageerd. Eerder meldde de kiesraad op basis van de bijna volledige uitslagen dat 55,4 procent ja heeft gezegd op het voorstel om van Montenegro een onafhankelijk land te maken. De Europese Unie had bepaald dat minstens 55 procent voor zou moeten stemmen om een scheiding van Servië rechtsgeldig te maken.

De EU liet bij monde van buitenlandcoördinator Javier Solana weten de uitslag te zullen respecteren en prees de manier waarop het referendum was uitgevoerd. Solana riep de verliezers op de uitslag ook te respecteren.

Internationale waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) hebben intussen gemeld dat het referendum „zuiver en transparant” was. Over het geheel genomen is de volksraadpleging verlopen volgens de regels van de OVSE en de Raad van Europa en andere internationale normen, aldus de waarnemers.

Premier Milo Djukanovic, een voorstander van afscheiding, beloofde zijn best te doen om de diepe verdeeldheid over het verbreken van de band met Servië te helpen overwinnen. „Dit dilemma heeft al te lang over Montenegro gehangen”, zei hij. „Nu zijn de omstandigheden geschapen om de spanningen te overwinnen, de kloven te overbruggen en de Montenegrijnse samenleving te consolideren.” De Europese Commissie riep alle partijen en burgers van Montenegro op er alles aan te doen consensus te bereiken over hun republiek, op basis van Europese waarden en normen. De commissie zal een voorstel indienen om te gaan praten over een aparte handels- en hulpverleningsovereenkomst met Montenegro, zei de woordvoerder, Amadeu Altafaj Tardio. Vorig jaar werden met Servië-Montenegro onderhandelingen aangeknoopt over een zogenaamd stabiliteits- en associatieverdrag, als opstap naar mogelijke toetreding tot de EU.

De opkomst bij het referendum was volgens de kiesraad 88 procent, de hoogste sinds de eerste democratische verkiezingen in de jaren ’90.

De premier van Kosovo, Agim Ceku, juichte het besluit van de Montenegrijnse bevolking toe en zei te hopen dat Kosovo binnenkort hetzelfde zal doen. „Voor het eind van het jaar zal Kosovo Montenegro volgen als nieuwe staat en deze nieuwe landen zullen een belangrijke factor zijn voor de stabiliteit van de hele regio”, zei Ceku.

In Montenegro toonde de televisie beelden van het feestgedruis dat overal in het kleine land was losgebarsten. De tv-stations feliciteerden de burgers met het bereiken van de onafhankelijkheid en verklaarden de dag van het referendum tot een ”dag voor de geschiedenis.”

De tegenpartij weigerde echter zijn verlies toe te geven en maande de feestvierders naar huis te gaan om de officiële einduitslag af te wachten. Ook Servië, dat door het referendum ongewild zelf een aparte staat wordt, riep de Montenegrijnen op de einduitslag kalm af te wachten.

De komende tijd zullen beide volken in de praktijk nog weinig merken van de afsplitsing. De republieken hebben al andere wetten, gebruiken en munteenheden en delen alleen het buitenlands beleid en defensie. Het gezamenlijke parlement staat maar al te vaak leeg.

Maar historisch en cultureel zijn de banden diep. Duizenden Serviërs hebben familieleden en bezittingen in de ruige bergstaat, terwijl vele Montenegrijnen in Servië wonen en werken. Bovendien vormde Montenegro tot nog toe de enige verbinding van Servië met de zee. Belgrado zal graag een speciale doorgangsregeling afspreken. Deze wens maakt volgens waarnemers de onderhandelingspositie van Montenegro bij het verdelen van de bezittingen van de unie sterk.