Directe aanleiding tot uitgave vormde toen de oorlog in Irak, die vrijwel alle aandacht van de media opslokte. „De verhalen van de Verenigde Naties halen wel de krant, maar nooit de voorpagina. Ze worden doorgaans begraven in de laatste kolom van pagina 26”, foeterde Shashi Tharoor van de VN-dienst voor publieke informatie.Grote gebeurtenissen zoals de tsunami in Azië van december 2004 en Irak kunnen zo veel aandacht opeisen dat andere brandhaarden uit het zicht dreigen te verdwijnen. Daarnaast vloeit de aandacht voor crisisgebieden vaak weg wanneer een oorlog of een humanitaire ramp over het hoogtepunt heen is. Cameraploegen en journalisten vertrekken weer, terwijl de slachtoffers achterblijven in vluchtelingenkampen of onder penibele omstandigheden in de dorpen en steden. Nieuwe ontwikkelingen in de wereld hebben hun situatie uit de nieuwsrubrieken en kranten verdrongen.

Op de lijst die de VN deze week uitgaven, staan veel Afrikaanse thema’s. Liberia en Congo worstelen nog altijd met het oorlogsverleden, in Somalië is het blijvend onveilig omdat rivaliserende groepen elkaar bevechten om de macht en in Ivoorkust kan het geweld zo weer losbarsten. De VN vragen ook aandacht voor algemenere thema’s, zoals de asielzoekersproblematiek. Asielzoekers wordt door de strengere procedures steeds vaker de deur gewezen, ook wanneer ze werkelijk in gevaar verkeren. De lijst noemt verder het feit dat er wereldwijd veel kinderen zonder duidelijke reden gevangenzitten.

Het is uiteraard onmogelijk voor nieuwsredacties om op alle plaatsen waar zich conflicten of rampen hebben voorgedaan blijvend de aandacht te vestigen. Het is niet onlogisch dat de keuze in de nieuwsselectie valt op nieuwe ontwikkelingen in de wereld. Het publiek zit ook niet te wachten op eindeloze vervolgverhalen.

Dat de journalistiek overladen wordt door verhalen die om aandacht vragen, zien de VN ook. Volgens Shashi Tharoor is het doel van de lijst echter belangrijke zaken blijvend op de agenda te houden.

Hoewel er wellicht eindeloos gediscussieerd kan worden over de samenstelling van de ”lijst van tien”, is het een uitstekend initiatief. Conflicten in de vergeten gebieden slepen zich soms jarenlang voort, zonder dat er internationale aandacht voor is. Wanneer de bom barst, springen de media erop, maar dan is het al te laat.

De VN hebben dan echter ook vaak verzuimd om in te grijpen. Het bekendste voorbeeld is Darfur. De al jaren sluimerende conflictsituatie in de Sudanese provincie hebben de VN lange tijd links laten liggen. Handelsbelangen van Rusland en China verhinderden een krachtig ingrijpen. Als de slagvaardigheid om efficiënt op te treden wanneer dat nodig is bij de VN ontbreekt, schiet de oproep tot extra aandacht ook zijn doel voorbij.

Verhalen die vaak door media vergeten worden, maar niet in de lijst van de VN voorkomen, zijn de positieve ontwikkelingen in ontwikkelingslanden. Hoewel er meer negatieve berichten vanuit deze landen aangeleverd worden, is er ook een andere kant. Mensen die lange tijd in ontwikkelingslanden hebben gewoond, storen zich wel eens aan de eenzijdig negatieve berichtgeving in het Westen. Alsof er nooit iets goed gaat in deze landen en het enkel kommer en kwel is.

In Niger hebben boeren succesvolle irrigatieprojecten opgezet. Een ziekte als de mazelen blijkt voor een groot deel bedwongen te zijn in Afrika. Dergelijk nieuws sijpelt echter maar nauwelijks door in de westerse nieuwsrubrieken. Het ligt in de aard van nieuws dat het zich vooral richt op afwijkingen van het normale patroon, maar de weergave van de werkelijkheid is onvolledig en onjuist als de positieve ontwikkelingen vergeten worden.

Mark Wallet