ABN AMRO wil meewerken aan de realisatie van Sachalin II, een project om olie en gas te winnen voor de kust van Sachalin, een eiland in het verre oostelijke deel van Rusland. Vanuit ecologisch en sociaal oogpunt gaat het om een van de schadelijkste projecten uit de geschiedenis, waarschuwen milieuactivisten.Sachalin II is een project waarmee een investering van 20 miljard dollar (15,5 miljard euro) is gemoeid. De toonaangevende Amerikaanse krant The Washington Post publiceerde vorige week een paginagrote advertentie waarin de negatieve gevolgen van het project in de verf worden gezet. De advertentie werd geplaatst door de organisaties Rainforest Action Network, Pacific Environment en Sakhalin Environment Watch.

Diverse banken staan niet te popelen om geld te verstrekken voor Sachalin II. Zij zijn zich bewust van de potentiële milieuschade en zijn ook beducht voor de golf van kritiek die ze mogen verwachten uit kringen van milieubeschermers. ABN AMRO lijkt zich van alle kritiek bitter weinig aan te trekken, al is deelname volgens een woordvoerder nog niet zeker. De milieuactivisten willen dat de Nederlandse bank zich niet met het omstreden project inlaat.

De Nederlands-Britse oliemaatschappij Shell speelt een belangrijke rol in Sachalin II. Rond het Russische eiland zou ongeveer even veel olie en gas te vinden zijn als alle voorraden die nu nog in de Noordzee zitten. Shell hoopt circa 5 miljard dollar (3,9 miljard euro) te kunnen vinden om aan het olie- en gasproject te kunnen meedoen.

Volgens milieubeschermers zou Sachalin II negatieve gevolgen hebben voor alles wat leeft in de zee. Rond het eiland zijn walvissen en andere bedreigde diersoorten te vinden. Voor de plaatselijke vissers en de inheemse bevolking zou het project grote risico’s inhouden. De milieuactivisten wijzen erop dat de investeerders een gigantische pijpleiding willen aanleggen die honderden verblijfplaatsen van wilde zalmen zal doorkruisen. Het project zal ook veel vervuiling veroorzaken in een baai van het eiland Sachalin.

Banktrack, een internationaal netwerk dat campagne voert rond omstreden privé-investeringen, onderstreept dat de investeerders geen plannen uitwerkten met het oog op mogelijke olievervuiling. Het risico op een olieramp is niet denkbeeldig door de moeilijke klimatologische omstandigheden in het gebied. In 2004 werd de havenstad Kholmsk al met een flinke olievlek opgezadeld.

Ironisch genoeg was ABN AMRO een van de grote financiële dienstverleners die pleitten voor de toepassing van de zogeheten Evenaarsprincipes. Die principes zijn in feite maatschappelijke en ecologische richtlijnen waaraan bankiers zich zouden moeten houden. De Evenaarsprincipes werden door de Wereldbank goedgekeurd. Uitgerekend de steun aan de Evenaarsprincipes leidde ertoe dat het World Environment Centre in Washington ABN AMRO aanwees voor een prestigieuze milieuprijs.

„Andere banken hakken lastige knopen door en laten duurzaamheid een centrale rol spelen in hun activiteiten”, vertelt Ilyse Hogue van het Rainforest Action Network. „ABN AMRO respecteert zijn engagementen niet door geld te willen leveren voor Sachalin II.” Hogue vindt de houding van ABN AMRO uitermate schijnheilig.

De milieuactivisten menen dat het World Environment Centre een marionet van het bedrijfsleven is. De organisatie zou haar prijzen gebruiken om bedrijven van een ecologisch schaamlapje te voorzien. Dow Chemical, British Petroleum, DuPont, Exxon en Shell vielen eerder al in de prijzen. Allemaal ondernemingen die volgens onafhankelijke milieubeschermers erg veel vervuiling creëren. Zelf meldt het World Environment Centre dat een onafhankelijke jury tot de conclusie kwam dat ABN AMRO zich zeer verdienstelijk maakte met betrekking tot de Evenaarsprincipes.

De Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBWO) zal waarschijnlijk ook worden betrokken bij de financiering van het Russische Sachalin II. Maar de Europese bank zegt dat hij nog wacht op de besluiten van een milieustudie over het project. Behalve ABN AMRO zullen waarschijnlijk ook spelers zoals de Amerikaanse Ex-Im Bank, de Japanse Bank voor Internationale Samenwerking en Credit Suisse meedoen aan de financiering van Sachalin II.

De milieubeschermers willen dat alle banken die de Evenaarsprincipes onderschrijven, zich terugtrekken uit het dossier Sachalin II. Maar de publieke en privégeldschieters lijken hun interesse voor olie- en gasprojecten niet te willen verminderen. Landen zoals de VS en Japan en lidstaten van de Europese Unie hebben allemaal meer energie nodig.