Wat in Jeruzalem vooral in goede aarde viel, was dat Powell fel van leer trok tegen het Palestijnse terrorisme en geweld. De Israëlische premier, Ariel Sharon, zei dat hij de toespraak van de Amerikaanse bewindsman verwelkomde. Sharon sprak zijn waardering uit voor de compromisloze houding die president George Bush en Powell innemen in de wereldwijde strijd tegen terrorisme. Maar Sharon voegde daaraan ook toe dat hij Jeruzalem beschouwt als Israëls eeuwige en onverdeelde hoofdstad. Dat is een opmerking die Powell niet maakte.

Waar Jeruzalem echter minder gelukkig mee was, was dat Powell de zeven dagen van een volledig staakt-het-vuren niet noemde. Powell sprak wel van de noodzaak de wapens neer te leggen, maar hij specificeerde de periode niet. Sharon wil het overleg met de Palestijnen pas hervatten als zij eerst een week lang volledig de gewelddadigheden staken. Deze eis vormde een belangrijk punt van meningsverschil met een delegatie van de Europese Unie, die zondag in Israël op bezoek was.

Haatcampagne
Sharon heeft een Israëlisch onderhandelingsteam opgericht dat contacten zal onderhouden met Powells gezant voor het Midden-Oosten, William Burns, en oud-generaal Anthony Zinni. Sharon heeft Powell gisteren verteld dat hijzelf, minister Shimon Peres (Buitenlandse Zaken), en een derde functionaris het Israëlische comité gaan leiden. Ook de Palestijnen zullen een onderhandelingscomité oprichten. Burns en Zinni worden na de Amerikaanse Thanksgiving Day in Israël en de Palestijnse gebieden verwacht.

De Palestijnen constateerden met tevredenheid dat Powell sprak over de noodzaak de bezetting te beëindigen. Dat Powell over de oprichting van een Palestijnse staat en over het beëindigen van de „bezetting” sprak, was voor Israëlische politici en diplomaten geen verrassing. Ook president Bush had de term ”Palestina” al genoemd in zijn toespraak tot de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 10 november. Bovendien sprak Peres afgelopen donderdag over de steun voor een Palestijnse staat onder Israëliërs toen hij tot dezelfde vergadering sprak. Ook de oproep tot een bevriezing van de nederzettingen kwam niet onverwacht. De noodzaak de uitbreiding van nederzettingen stop te zetten, werd al in het rapport van George Mitchell genoemd.

Burns en Zinni zullen trachten de beide partijen te leiden naar de uitvoering van het staakt-het-vurenplan van het Amerikaanse CIA-hoofd George Tenet en naar de aanbevelingen van het Mitchell-rapport. Volgens de commissie van Mitchell, die de aanbevelingen in mei publiceerde, moet een staakt-het-vuren gevolgd worden door een afkoelingsperiode. Daarna moeten beide partijen vertrouwenwekkende maatregelen nemen: de Palestijnen moeten terroristen achter slot en grendel zetten en een einde maken aan de haatcampagne tegen Israël. Israël echter moet de uitbreiding van de nederzettingen stopzetten.

Betrokkenheid
De Amerikaanse ambassadeur in Israël, Dan Kurtzer, zei gisteren op de Israëlische televisie dat de toespraak aangeeft dat de Verenigde Staten betrokken willen zijn bij de oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict. Voor Jeruzalem is de Amerikaanse betrokkenheid welkom. Maar Powell zei ook dat de Verenigde Staten de situatie niet alleen kunnen veranderen. Hij riep Egypte, Jordanië, de Europese Unie, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Kofi Annan, en anderen mee te werken. Israël wil echter de rol van de andere partijen marginaal houden. De Israëlische regering acht bijvoorbeeld de Europese Unie eenzijdig pro-Palestijns.

Het is te vroeg om te zeggen hoeveel kans van slagen de missie van Burns en Zinni heeft. Het wordt de zoveelste poging in de afgelopen dertien maanden om een einde te maken aan de gewelddadigheden tussen Israël en de Palestijnen. De vorige pogingen om een staakt-het-vuren te bereiken mislukten omdat beide partijen zich uitzonderingen veroorloofden bij het naleven van het bestand. Gewapende Palestijnen bleven Israëlische automobilisten op de Westelijke Jordaanoever van de weg schieten en Israël ging door met het liquideren van Palestijnen die betrokken waren bij terreur.

Hervatting
Het wordt voor de Palestijnse leider Yasser Arafat moeilijker de confrontatie aan te gaan met terroristen die vanaf zijn grondgebied opereren. Islamitische groepen als Hamas en de Islamitische Jihad zijn populair. Verder zijn er allerlei krijgsheren met eigen milities die bepaalde gedeelten van de Gazastrook onder gedeeltelijke of volledige controle hebben. Alleen hervatting van het vredesproces met tastbare resultaten voor de Palestijnen kan de steun voor Arafat vergroten.

De regering van Sharon geeft geen teken dat ze wil stoppen met de uitbreiding van Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook – de gebieden waar de Palestijnen hun staat hopen te vestigen. Sharon zegt weliswaar geen nieuwe nederzettingen op te richten, maar zijn regering staat wel toe dat de bestaande worden uitgebreid. De nieuwe huizen verschijnen niet alleen naast andere woningen, maar ook op andere heuveltoppen.