De Mensenrechtenraad telt 47 leden en zetelt in Genève. De raad vervangt de oude Mensenrechtencommissie van de VN, die omstreden was omdat daarvan uitgesproken schenders van de mensenrechten lid waren. De nieuwe raad is ertoe verplicht de mensenrechtensituatie in de aangesloten landen te toetsen. Eventueel kan de Algemene Vergadering van de VN een land dat deze test niet doorstaat, uit de raad stemmen.„Geweldig”, was het ironische commentaar van de Amerikaanse VN-ambassadeur John Bolton op de verkiezing van Cuba in de nieuwe raad. „Dit betekent dus dat de manco’s van de vroegere Mensenrechtencommissie in de nieuwe raad gewoon worden gehandhaafd”, aldus Bolton. De VS stemden in maart tegen de vorming van de nieuwe raad, omdat Washington van mening was dat er onvoldoende garanties waren dat mensenrechtenschenders uit de raad geweerd konden worden.

De VS ambieerden geen zetel in de nieuwe raad. Volgens sommige bronnen in Washington omdat de regering-Bush vreesde dat dit te veel kritiek zou opleveren op het omstreden Amerikaanse gevangenenbeleid in Afghanistan, Irak en Guantanamo Bay in Cuba. Volgens de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) is de samenstelling van de nieuwe raad niet perfect, maar in ieder geval een verbetering in vergelijking met de oude Mensenrechtencommissie.

„Het aantal ernstige mensenrechtenschenders is in ieder geval gereduceerd tot een kleine minderheid”, aldus HRW-directeur Kenneth Roth. Hij beschouwt het als „positief” dat landen zoals Iran en Venezuela niet gekozen zijn in de nieuwe raad. De Algemene Vergadering koos de leden van de nieuwe Mensenrechtenraad in een geheime stemming. Hierbij waren de zetels regionaal verdeeld. Voor West-Europa en andere westerse landen waren zeven zetels beschikbaar. Nederland kreeg een van deze zetels. De andere zetels voor deze groep gingen naar Canada, Duitsland, Finland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Zwitserland.