Drie advocaten en een hoogleraar strafrecht noemen de gebeurtenissen van de afgelopen tijd „uitzonderlijk” en „opvallend.” Volgens hen komt de rechter onder druk te staan door de vroegtijdige publicaties.Willem Holleeder, die donderdag met zeven medeverdachten pro forma voor de rechter moet verschijnen, heeft zich volgens justitie schuldig gemaakt aan afpersing, het witwassen van de opbrengst en bedreiging. Slachtoffers waren enkele zakenlieden, onder wie de vermoorde Willem Endstra en Kees Houtman.

De afgelopen weken beschikten enkele media over gedetailleerde informatie uit het strafdossier. Vorige week zette het zakenblad Quote alle gesprekken die Endstra met de politie had, op internet. Twee journalisten van Het Parool bundelden de gesprekken. Endstra, in 2004 geliquideerd, beschuldigde in die gesprekken Holleeder van onder meer afpersingspraktijken.

Advocaat mr. J. Boone denkt dat de verhalen in de media ervoor zorgen dat iedereen een mening heeft over de zaak. Daardoor is het voor een rechter moeilijk om iemand volledig vrij te spreken. „Want wat doe je als je denkt dat de verhalen in de krant toch een kern van waarheid hebben, ondanks dat er geen bewijs voor is”, vraagt de advocaat zich af. „Een rechter die zich dat afvraagt, zal toch moeite hebben om iemand vrij te spreken.”

Feiten die vooraf naar buiten komen, kunnen leiden tot een verwrongen beeld bij rechter en publiek, vindt ook mr. P. van der Kruijs, secretaris van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten. „Het maakt het een stuk lastiger voor de rechter. Soms zie je in een uitspraak dat de rechter uiterst kritisch is naar een advocaat of justitie omdat er over de zaak gesproken is, terwijl die onder de rechter was.”

Volgens hoogleraar strafrecht prof. T. de Roos is het zeker niet normaal dat zo veel informatie vroegtijdig naar buiten komt. „Ik zit ook mijn hoofd te breken over wie belang heeft bij het verstrekken van die informatie.” De Roos denkt dat een rechter niet gecharmeerd is van de gelekte informatie. „Het is kwalijk als resultaten van de recherche op straat komen te liggen. Er moet toch voorkomen worden dat de rechtsgang wordt verstoord.”

Mr. H. van Veggel, deken van de Orde van Advocaten in Amsterdam, denkt dat er door het lekken van gegevens ruis ontstaat. Hij vindt dat rechtspraak plaats moet vinden in de rechtszaal en niet vooraf in de krant. „De publieke discussie leidt tot verwarring en doet volgens mij altijd afbreuk aan een fair proces.”

Boone stelt ervaren te hebben dat berichten in de media gevolgen hebben voor de besluitvorming van rechters. „In de zaak-Jocic verschenen in de pers eindeloos de meest gruwelijke berichten over mijn cliënt. En telkens vlak voor het moment dat de rechtbank moest beslissen of Jocic in de extra beveiligde gevangenis moest blijven. Dat eindigde steeds nadelig voor hem.”

Jocic geldt als een van de leiders van de Servische maffia en als een van de belangrijkste drugshandelaren van Europa. De rechtbank in Den Bosch veroordeelde Jocic in september tot drie jaar cel. Hij is inmiddels uitgezet.