In januari 2006 was ds. A. Moerkerken vijfentwintig jaar docent aan de Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten te Rotterdam. Uit dankbaarheid en waardering bieden oud-studenten en collega-docenten een vriendenbundel aan. Twintig opstellen vormen samen de bundel ”Gij waart mijn hulp”, tevens een visitekaartje van de Theologische School: zo wordt in Rotterdam theologie bedreven. Een visitekaartje dat er mag zijn. Voor wie is de bundel ”Gij waart mijn hulp” bestemd? Ambtsdragers en gemeenteleden, maar met name jongeren vormen de doelgroep. De redactie wilde historisch verantwoorde, maar geen wetenschappelijk getoonzette artikelen. Oud-leerlingen van ds. A. Moerkerken komen aan het woord, ook de beide collega-docenten, ds. L. Blok en ds. G. J. van Aalst leveren een bijdrage. Ds. van Aalst geeft een tekening van ds. Moerkerken „door de bril van een medestudent, leerling, ambtsbroeder en collega-docent.” De artikelen gaan over de vakken die onder het takenpakket van ds. Moerkerken vallen, zijn werk als hoofdredacteur van De Saambinder en de deputaatschappen waarin hij actief is (geweest).

Deze opzet maakt de bundel vooral interessant met het oog op de plaats van de Theologische School. Het boek geeft een indruk hoe er theologisch onderwijs gegeven wordt en hoe predikanten binnen de Gereformeerde Gemeenten worden gevormd en toegerust voor het ambt. Op een enkele uitzondering na kregen immers alle dienstdoende predikanten van de Gereformeerde Gemeenten tijdens het docentschap van ds. Moerkerken aan de Boezemsingel te Rotterdam hun opleiding.

Verkiezing en prediking
Op pagina 16 staat een foto, waarop te zien is hoe de docent zijn studenten onderwijs geeft. Met de rechterhand wijst hij, staande voor de studenten, op een kaart waarop de namen van de koningen van Juda te lezen zijn. Op de tafel liggen Bijbels en collegedictaten. Ik denk dat deze foto op stereotiepe wijze weergeeft hoe ds. Moerkerken doceert. Hij neemt z’n studenten mee en toont vanuit de Schriften wat de Heere zegt. Ds. van Eckeveld: „Hij acht het van wezenlijk belang dat de studenten zich afvragen wat het Woord nu werkelijk zegt. In de prediking moet het Woord aan het woord komen en moet de bevinding niet losstaan van het Woord, maar eruit opkomen.”

Op een andere plaats bevestigt ds. M. Karens dit: „Onze docent heeft mij en de vele studenten van de achterliggende 25 jaar het Woord van God leren lezen, het zorgvuldig lezen en bevragen van de grondtekst, het nauwkeurig vertalen en verklaren, met inachtneming van de hermeneutische regels. Eerbied voor de woorden van de levende God! Biddend om de verlichting van de Geest.” Dit laat zien hoe belangrijk en gewaardeerd de plaats is van de docent homiletiek voor de Gereformeerde Gemeenten.

In 2004 verscheen van ds. Moerkerken een verklaring van de Heidelbergse Catechismus. Over de verhouding verkiezing en prediking zegt hij daarin: „Nu er een verkiezing is, is er een prediking en is er ook de nodiging tot het Evangelie. Dat strijdt niet met elkaar, maar dat vloeit uit elkaar.” Ds. L. Blok werkt dit in een zeer interessant en lezenswaardig artikel nader uit. Verkiezing en menselijke verantwoordelijkheid worden voluit recht gedaan. Deze bijdrage kan karikatuurvorming ten aanzien van dit onderwerp wegnemen.

”Schooltje”
„Stuur ons hout, dan maken wij er pijlen van”, zo herinnert de Nunspeetse predikant ds. A. Schot aan een uitspraak van Calvijn in verband met de predikantennood. In zijn bijdrage ”De pijlensnijderij” trekt hij vergelijkingen met de Theologische School. De lezers worden meegenomen in de lesruimte van de pijlensnijder waar in de loop der jaren vele schilfers bijeengeveegd zijn. Toch blijkt wel dat dat nodig was en dat het de pijlen ten goede is gekomen!

Ds. G. J. N. Moens verzorgt een bijdrage over ”Het schriftberoep in de ethiek”. Hij laat zien hoe levensgevaarlijk en heilloos de moderne schriftkriek in ons vaderland de deur heeft opengezet voor bepaalde ontwikkelingen, tot in de kerken toe. Vooral jongeren die hiermee geconfronteerd worden, vinden in deze bijdrage achtergronden en bouwstenen die voor een verantwoorde meningsvorming en een weerwoord van groot belang zijn.

Over de muren van het kerkverband kijkt ds. Karens naar docenten van de theologische scholen in Kampen en Apeldoorn, die daar gedurende vele jaren eveneens een belangrijke plaats innamen en van betekenis waren voor de ontwikkeling van het kerkverband. Voor Apeldoorn wijst hij daarbij op de persoon van prof. G. Wisse. Laat dat nu juist de persoon zijn die het kortst als hoogleraar aan Apeldoorn verbonden is geweest! Wat Wisse’s geschriften en tijdredes betreft is er zeker reden om hem een prominente plaats toe te kennen, maar in de rij van hen die een langdurige staat van dienst hebben als docent of hoogleraar hadden andere namen genoemd kunnen worden. Onder het kopje ”ons eigen schooltje” worden de namen van ds. G. H. Kersten en ds. K. de Gier met ere vermeld. De benaming ”schooltje” en ”profetenschool te Rotterdam” (J. Mastenbroek) geven in dit artikel in ieder geval wel aan dat er grote liefde en verbondenheid is met de eigen opleiding.

Historisch besef
Liefhebbers van de kerk- en vaderlandse geschiedenis, alsmede de kleine kerkgeschiedenis kunnen hun hart ophalen aan bijdragen van ds. C. J. Meeuse, ds. D. de Wit, ds. C. Vogelaar en ds. M. Golverdingen. Historisch besef wordt node gemist, hier wordt veel geboden dat voor het hedendaags bestaan van het kerkverband van groot belang is. Studieverenigingen zullen in deze bijdragen veel vinden dat kan dienen bij het maken van een inleiding of een scriptie.

Bijzonder leerzaam zijn de artikelen van ds. G. Clements en ds. C. Sonnevelt. Zij laten iets zien van de zegenrijke uitwerking van de predikantsopleiding in een zendingssituatie en van de Bijbelverspreiding. Het lezen ervan geeft je weer moed bij de moedbenemende ontwikkelingen hier in het Westen. Het verlevendigt het gebed ”Uw Koninkrijk kome”.

Dat vertaalwerk een grote noodzaak is, maar ook een riskante bezigheid, wordt op de laatste bladzijden van de bundel op zeer gedegen wijze uiteengezet. Hoe interpreteren we woorden en uitdrukkingen in de brontaal? Aan de hand van meerdere voorbeelden worden knelpunten in het overzetten van de Bijbel aangetoond. Vertalen kan zelfs leiden tot verdwalen, zo blijkt daar.

Dit geschenk voor ds. Moerkerken is, kortom, een bundel met veel variatie en informatie. Een visitekaartje dat zijn diensten zal bewijzen.