Bos ontvouwde zijn ideeën tijdens een bijeenkomst in Den Haag over vergrijzing. Om de gevolgen van die vergrijzing op te vangen, wil de PvdA–leider dat werknemers langer doorwerken en dat meer mensen aan het werk komen. De hogere inkomens moeten minder voordelen krijgen bij pensioenen, hypotheekrenteaftrek en studiefinanciering. Dat moet meer geld opleveren voor kinderopvang, onderwijs en banen voor laaggeschoolden.Bos baseert zich met zijn plannen op de praktijk in Scandinavische landen. Daar is sprake van een grote overheidssector en een hoge arbeidsdeelname. Voor bedrijven is het in landen als Denemarken makkelijker om personeel te ontslaan, maar dat krijgt dan wel een hogere uitkering dan in Nederland en het wordt meer geholpen bij het zoeken naar een nieuwe baan. Die richting wil Bos ook uit.

De PvdA–leider wil verder dat mensen zoveel mogelijk tot hun 65e blijven doorwerken. Wie dat doet, wordt daarvoor fiscaal beloond. Wie ook na zijn 65e nog blijft werken, heeft recht op een hogere AOW.

De levensloopregeling, waarmee voor verlof kan worden gespaard, mag van Bos niet meer worden „misbruikt” om eerder met werken te stoppen. Bos wil dat het gespaarde geld (eventueel in combinatie met het spaarloon) wordt gebruikt om voor het 55e levensjaar zorg– of scholingsverlof op te nemen. Het levensloopgeld mag ook ingezet worden voor een deeltijdpensioen.

Bos wil een einde maken aan „de perverse solidariteit van arm naar rijk." Hij wil de aftrek van de hypotheekrente en pensioenpremies voor de hogere inkomens beperken en de AOW meer dan nu uit belastinggeld financieren, wat ook nadelig is voor de hogere inkomens. Ook wil hij de studiefinanciering omvormen in een sociaal leenstelsel, zodat „de slager op de hoek” niet meer hoeft mee te betalen aan de studie van de advocaat.

Premier Balkenende en de regeringsfracties uitten in hun reactie vooral bezwaren tegen de inkomensnivellering die het gevolg is van de voorstellen van Bos. Volgens Balkenende zullen ingrepen in hypotheekrente en AOW de onzekerheid bij de bevolking vergroten. VVD–Kamerlid De Vries spreekt van een „jaloeziebelasting” die Bos de hogere inkomens wil opleggen.

Het regeringskamp noemt de voorstellen van de PvdA–leider daarnaast „betuttelend” en „bemoeizuchtig”, met name waar het gaat om het hervormen van de levensloopregeling.

Dat is ook het belangrijkste bezwaar van de vakbeweging. „Het is geld van de werknemers zelf, dus die moeten dat naar eigen keuze kunnen aanwenden”, aldus FNV–voorzitter Jongerius. Vicevoorziter Van Splunder van het CNV vindt het plan van Bos op dit punt „ondoordacht”. Werkgeversorganisatie VNO–NCW verwijt de PvdA–leider dat hij de rekening te veel legt bij inkomens van 52.000 euro of meer.

Waardering was er vrijdag wel voor het feit dat Bos met een samenhangend pakket voorstellen komt. „Ik ben blij dat er eindelijk een verhaal is waarop je kunt reageren”, aldus Balkenende. Volgens hem heeft Bos het zich de afgelopen jaren te makkelijk gemaakt door niet met uitgewerkte ideeën te komen.

De PvdA–leider stelde op zijn beurt vast dat regeringspartijen zelf „oorverdovend stil” zijn over nieuwe maatregelen wegens de vergrijzing. „Dat was vier jaar geleden voor de verkiezingen net zo. Toen hebben we gezien wat er gebeurt als miljardeningrepen worden genomen die niemand verwacht”. Als Balkenende kritiek heeft, moet hij volgens Bos ook zeggen wat hij zelf in petto heeft om de AOW en zorg betaalbaar te houden.

De premier constateerde overigens dat de PvdA–leider „met de snelheid van het licht” zijn mening over het kabinetsbeleid heeft veranderd. Alles wat Bos zegt, is gebaseerd op dit beleid, meent de premier. „Feitelijk ondersteunt hij nu de hervormingen van het kabinet in bijstand en WAO."