De werkwijzen botsten het zichtbaarst na de verkiezingen in Wit–Rusland. Terwijl veel waarnemers die frauduleus vonden, zag vooral Rusland geen vuiltje aan de lucht. Eerder gebeurde hetzelfde in Oekraïne.Parlementsleden uit de twee gebieden beleggen daartoe komende herfst een conferentie in Straatsburg. Organisatoren zijn de Raad van Europa (waarin 46 landen samenwerken voor democratie en mensenrechten) en de organisatie CIS van ex–Sowjetlanden.

„De criteria wat vrije en eerlijke verkiezingen zijn, moeten standaard gelden over de hele wereld. We moeten misverstanden daarover vermijden", zei voorzitter René van der Linden van de Raad van Europa vrijdag in Sint Petersburg tijdens een persbriefing samen met de voorzitter Boris Gryslov van het Russische parlement.

Waarnemers uit Rusland en andere ex–Sowjetstaten beoordelen het verkiezingsverloop vooral rond het stemhokje. Europese organisaties kijken echter verder. Ze willen bijvoorbeeld ook weten of alle partijen gelijke toegang hebben tot de media en of er geen intimidatie van kiezers plaatsvindt. Daarover ging ook het geschil bij de verkiezing in Wit–Rusland.

Tweede Kamerlid Timmermans (PvdA), die aan het overleg zal deelnemen, hoopt dat de ex–Sowjetstaten zich aanpassen. „De criteria van de Organisatie voor Vrede en Veiligheid in Europa OVSE zijn de standaard. Zij drijven er nu vanaf. Daar maken we ons zorgen over", aldus Timmermans in Sint Petersburg tijdens een conferentie over democratie.

De Europese politici beseffen dat het lastig wordt een compromis te bereiken, maar willen het toch proberen. Verkiezingen worden nu gecontroleerd door de Raad van Europa, het Europees Parlement, de OVSE en de CIS van ex–Sowjetstaten.

De organisaties vinden het zelf geen overdaad aan waarnemers. „Als meerderen hetzelfde oordeel geven, versterkt dat de conclusie. Maar dan moet er dus niet eentje steeds afwijken", aldus de Rus Vladimir Dronov, verkiezingsspecialist bij de Raad van Europa.