„U kunt dan wel terecht menen dat het om uw geld gaat, maar wíj gaan erover”, maakte Dijkstal MKB-voorzitter H. de Boer duidelijk. Hij benadrukte dat de werkgevers en werknemers het zelf eens moeten worden over loonmatiging. „In ons poldermodel is de overheid geen partner bij de arbeidsonderhandelingen. Ik zou het betreuren als we ons niet meer zouden houden aan afgesproken verdeling van bevoegdheden.”

De vrees van Dijkstal dat werkgevers en werknemers halfslachtig omgaan met loonmatiging, kreeg maandag een sterke impuls. Zo eisen de FNV-bonden voor volgend jaar een looneis van maximaal 4 procent. Daarbovenop willen de bonden 0,5 procent van de loonsom inzetten voor andere arbeidsvoorwaarden als scholing. Ook de Hout- en Bouwbond CNV zet bij de komende CAO-onderhandelingen hoog in. De bond eist voor de meeste bouw-CAO’s volgend jaar 4 procent meer loon.

Vermageringskuur
Wat de vice-premier betreft, hoeven de werkgevers dan ook niet bij het kabinet aan te kloppen om verdergaande lastenverlichting, mochten de lonen te veel stijgen. Dijkstal waarschuwde dat het voorjaarsoverleg in maart, wanneer zal worden bezien of de overheid moet bijspringen, geen uitbundig financieel stimuleringspakket mag opleveren. „Dat is veel te riskant. In de verkiezingscampagne van april zal matigheid ver te zoeken zijn. Voor je het weet, lieren we met z’n allen alles op.”

De overschotten in de sociale fondsen bedragen in totaal 20 miljard gulden. Het kabinet liet vorige week tijdens het traditionele najaarsoverleg weten een premieverlaging niet uit te sluiten in maart, mocht de ontwikkeling van de koopkracht daartoe aanleiding geven. Eerder had minister Zalm van Financiën (VVD) herhaaldelijk laten weten lastenverlichting met een beroep op de sociale fondsen uitgesloten te achten.

In een reactie na afloop zei MKB-voorzitter De Boer, ondanks de weigering van Dijkstal de premies omlaag te doen, blij te zijn met zijn oproep tot loonmatiging. Hij benadrukte dat de tijd om altijd maar toe te geven aan hoge looneisen onder de huidige economische omstandigheden „toch echt voorbij is.” Maandag meldde minister Zalm dat de Nederlandse economie nog trager groeit dan verwacht.

PvdA-lijsttrekker Melkert toonde zich maandag in Scheveningen wat toeschietelijker over de gedachte de sociale fondsen een vermageringskuur te laten ondergaan, en wel door de premies voor werknemers te verlagen. Balkenende, die het CDA weer op het pluche mag proberen te hijsen, sprak zich uit voor verlaging van de werkgeverspremies. „We moeten erkennen dat het bij de vermogensoverschotten geld betreft dat door werkgevers en werknemers is opgebracht. Premies moeten lastendekkend zijn, en daarnaast zorgen voor een buffer die in slechte tijden kan worden aangesproken.”

Toontje lager
Het betoog van Balkenende viel blijkens een peiling het best in de smaak bij de 600 ondernemers. De CDA-leider paaide zijn gehoor door te zeggen dat de gisteren door MKB-Nederland gepresenteerde discussienota over gewijzigde arbeidsverhoudingen naadloos in een volgend regeerakkoord past. De CDA-visie –versterking van het middenveld– sloot goed aan op het pleidooi van MKB-voorzitter De Boer, die de stortvloed aan regelgeving onder paars hekelde.

Meer tegengas kreeg De Boer van Dijkstal. Diens partij kan zich wat steviger optreden veroorloven bij de natuurlijke achterban. De VVD-leider zei in bedekte termen zich de kritiek op het soms wat rauwe optreden van De Boer goed te kunnen voorstellen. „U mag soms best wel eens een toontje lager zingen.”

Intussen schoof Melkert Balkenende naar voren als kandidaat voor de opvolging van De Boer, wanneer de CDA-leider na de verkiezingsnederlaag van 15 mei naar wat nieuws op zoek moet. In een nog te publiceren peiling onder de achterban van MKB-Nederland komt de PvdA op plaats twee, vóór het CDA.