„Calvijn heeft nooit van iemand gehouden en niemand heeft ooit van hem gehouden. Heeft hij ooit gelachen, heeft hij ooit gehuild?” In zijn biografie ”Calvijn. Zijn leven en invloed” wil Reymond de mens in Calvijn ontdekken. Johannes Calvijn heeft zijn biografische lasteraars. Tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw tekenen veel rooms-katholieke en theologisch-liberale geleerden hem als een zure, negatieve, verbitterde en pessimistische man. Zoals Jean Schroder, voormalig predikant van de Sint-Pieterkathedraal in Genève. In een boek uit 1948 schildert hij zijn voorganger af als een dictator, die zich laat aanspreken als ”meester” in plaats van als ”broeder”.

Is deze kritiek terecht? Nee, vindt Robert Reymond, emeritus hoogleraar systematische theologie aan het Knox Theological Seminary in de Amerikaanse staat Florida. Hij geeft toe: Calvijn was zeker niet volmaakt. Hij had heftige driftbuien, ongetwijfeld veroorzaakt door zijn migraine. „Maar hoe kan men, gezien dergelijke lasterpraat, voor zichzelf de waarheid achter Calvijn ontdekken?”

Menselijkheid
In zijn biografie ”Calvijn. Zijn leven en invloed” doet Reymond een poging de mens in Calvijn te ontdekken. In het boek, een bewerking van vier lezingen uit 2002, neemt hij zijn lezers mee op reis door Calvijns intellectuele en geestelijke ontwikkeling, zijn jeugd, zijn periode als jongvolwassene, en zijn verblijf in Straatsburg en Genève. Hij doet dit aan de hand van Calvijns brieven en geschriften.

Het gaat Reymond er vooral om de menselijkheid van Calvijn aan te tonen. „Hij genoot van grappen, en lachte erom met open mond, wat past bij mannen uit de zestiende eeuw.” Tegenstanders van Calvijn beweren vaak dat hij gewelddadig, gemeen en hatelijk was, aldus de auteur. „Maar voordat men dit concludeert, moet men bedenken dat mannen van eer in die tijd, net als de apostelen in het Nieuwe Testament, geloofden dat het zeer bot uitspreken van gedachten tegen elkaar een deugd was.”

Koran
Calvijn is vooral bekend geworden als schrijver van de Institutie, een werk dat een rooms-katholieke tijdgenoot bestempelde als „de Koran of liever gezegd de Talmud van ketterij.” Volgens Reymond zouden veel calvinisten geschokt zijn als ze wisten dat Calvijn in dit boek stelde dat gelovigen werkelijk deelhebben aan Jezus’ vlees en bloed tijdens het sacrament van het heilig avondmaal. „Hij verschilde alleen van mening met zijn rooms-katholieke en Lutherse tijdgenoten over de manier waarop die deelname plaatsvond, omdat Calvijn geloofde dat de Heilige Geest het vlees en bloed van Christus meedeelt aan de gelovige deelnemers zonder dat Christus daarvoor de hemel hoeft te verlaten.”

Dat het boek oorspronkelijk is bedoeld voor een Amerikaans publiek, blijkt uit de vele verwijzingen naar de westerse en Amerikaanse geschiedenis. Een interessant gegeven is dat er tijdens de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog in de achttiende eeuw ongeveer 3 miljoen mensen in de koloniën woonden, van wie bijna 2 miljoen van Schotse, puriteins-Engelse, Nederlandse, Duits-gereformeerde of Hugenootse afkomst was. Dat betekent volgens Reymond dat ongeveer twee derde van de Amerikaanse voorvaderen was opgevoed met het religieuze en politieke gedachtegoed van Calvijn en dat meer dan de helft van alle officieren en soldaten van het Amerikaanse leger presbyteriaan was.

Kennismaking
Het boek ”Calvijn. Zijn leven en invloed” is niet van dezelfde omvang, diepte of wetenschappelijke kwaliteit als de Calvijnbiografieën van bijvoorbeeld T. H. L. Parker, A. E. McGrath, W. van ’t Spijker of -recent- B. Cottret. Maar dat was ook niet de opzet van Reymond. Dit boek wil de lezer die onbekend is met Calvijn, laten kennismaken met deze verbazingwekkende Fransman. En daarin is de auteur goed geslaagd.