Het aantal meldingen van schorsing of verwijdering dat vorig jaar bij de inspectie binnenkwam, is met ruim 6 procent gestegen. Strenger optreden van scholen speelt in de ogen van Rijkers zeker een rol. „We vermoeden dat de maatregelen steviger zijn geworden. Er wordt eerder tot schorsing overgegaan.”Scholen hebben hun eigen sanctiebeleid, verduidelijkt Rijkers. „Bij diefstal van een mobieltje volgt op de ene school een waarschuwing en op de andere een verwijdering. Meer verwijderingen betekent dus niet per definitie meer problemen. Maar aannemelijk is wel dat er een relatie ligt.

Als scholen maar eens in de zoveel tijd met problemen worden geconfronteerd, is er niet zo veel reden om in te grijpen. Daarom denk ik dat de strengere maatregelen een reactie zijn, waarmee scholen doelbewust inspelen op probleemgedrag.”

Rijkers denkt aan een schoolleider die leerlingen schorste om met de ouders in contact te komen. „Je kunt ervan denken wat je wilt, maar hij zag in een schorsing de enige mogelijkheid.”

Zijn er scholen bij wie de nood zo hoog is dat ze alleen nog maar veelvuldig kunnen schorsen?
„Ja, die zijn er. Niet veel. Ik denk dat er enkele tientallen zijn, dus het gebeurt.” Rijkers noemt de situatie op deze scholen alarmerend. „Het gewone pedagogisch handelen van docenten op deze scholen heeft te weinig effect.”

In hoeverre verwijt u dat de scholen?
„Van scholen die uit nood regelmatig moeten schorsen, kun je niet zeggen dat ze er te weinig aan doen. Het komt voor dat wij sommige van deze scholen voor het schoolklimaat een voldoende geven, omdat hun inspanningen meer dan gemiddeld zijn. Docenten doen ontzettend hun best, het heeft alleen onvoldoende effect.”

De toename van wangedrag is een maatschappelijk probleem dat nu ook op scholen begint door te dringen, zegt Rijkers. „In dat licht hebben wij al eerder geschreven: Het onderwijs staat voor een opgave, die door docenten zelf niet kan worden opgelost.” Twijfels aan de capaciteiten van docenten op deze scholen zijn volgens Rijkers dan ook uit den boze. „Deze problematiek is zo groot dat je jezelf daar apart in moet hebben verdiept.”

Scholen mogen pas verwijderen als een andere instelling de leerling wil overnemen. In hoeverre is dat een probleem?
Het komt in de praktijk nog té vaak voor dat een probleemleerling in afwachting van zijn schorsing op school moet blijven bij gebrek aan alternatieven. Ik beschouw dat als zeer onwenselijk. Omgekeerd komt het ook voor dat scholen schorsen, terwijl er nog geen overdracht is geregeld. In overleg met de leerplichtambtenaren willen wij in kaart gaan brengen hoe vaak die overtreding voorkomt en wat daar aan te doen valt.”

Wat ziet u in een uitbreiding van scholen voor moeilijk opvoedbare kinderen?
„Dat het ministerie van Onderwijs daar inmiddels toe heeft besloten, vind ik een goede zaak. Het moet alleen geen middel zijn om probleemleerlingen zo snel mogelijk uit het reguliere onderwijs te krijgen. We moeten op de goede plek adequate zorg bieden aan elke leerling die dat nodig heeft.”