„Jonge moslim vaart eigen koers”
UTRECHT - Moslimstudenten en jongvolwassen moslims beleven hun geloof op een meer individuele manier dan moslimscholieren. Het belang dat jongvolwassenen aan moslimtradities hechten, neemt af.
Dat staat in het rapport ”Van Allah tot Prada” dat het Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling Forum maandag presenteerde. Voor het rapport zijn negentien sleutelfiguren -onder wie een maatschappijleraar van een vmbo-school en een voetbaltrainer- uit onder andere de moslimgemeenschap ondervraagd.Via hen hebben de onderzoekers inzicht gekregen in 21 zogeheten netwerken. Hiermee doelen de onderzoekers zowel op hechte vriendenclubs als op groepen jongeren die onderwijs krijgen op dezelfde school. Van de 21 netwerken bestonden er negen uit jeugdigen (scholieren), zes uit studenten en zes uit jongvolwassenen. Via de sleutelfiguren is nagegaan hoe zij denken over religie, familie en relaties en hoe zij hun toekomst zien.
Van de drie groepen jongvolwassenen, studenten en jeugdigen blijken de jongvolwassenen het meest een zogenaamd hedonistische leefstijl ten toon te spreiden. Zo spreekt het rapport van „maatschappelijk succesvolle, modieuze jongvolwassenen die dure merkkleding dragen, veel uitgaan en drank en drugs in mindere mate schuwen.” Onder hen zijn echter ook werklozen met weinig opleiding die betrokken zijn bij criminele activiteiten. „Hun leven bestaat vooral uit in groepsverband rondhangen in de buurt, blowen en drinken.”
De kernwaarden van de ouders komen volgens de onderzoekers in grote mate overeen met die van de jongeren zelf. Jongvolwassenen, die allen de ouderlijke kernwaarden accepteerden, leven daar in de praktijk echter lang niet altijd naar. Zowel jeugdigen als studenten en jongvolwassenen verschillen met hun ouders van mening over de leeftijd om te trouwen, het gebruik van genotsmiddelen en seks voor het huwelijk. Ouders en jongeren raken hierover ook moeilijk in gesprek.
Internet biedt in dat geval een uitkomst. Vooral jeugdige moslims die door hun ouders kort worden gehouden, beschouwen het web als een voorrecht, stellen de onderzoekers vast. Taboeonderwerpen komen op de chatsites uitgebreid aan de orde en „zelfs jeugdigen die strengislamitisch worden opgevoed, bekijken naast het msn’en ook flims die ze vanuit het geloof niet mogen zien.”
Een vorige week verschenen rapport van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst waarschuwde voor het risico van radicalisering onder moslimjongeren. De onderzoekers van Forum signaleren dat gevaar niet. „We hebben deze groep met een open vizier benaderd”, zegt Halim El Madkouri, programmamanager religie en identiteit van Forum. „Dat is ook het belang van dit onderzoek; het richt zich niet op een beperkte groep.”
El Madkouri weerspreekt dat moslimjongeren vatbaar zijn voor het radicale geluid van sommige imams. „Slechts een beperkte groep houdt zich intensief met het geloof bezig. Ze doen dat op hun eigen manier en via zelfstudie met behulp van boeken en internet.” Van een band met geestelijken is volgens hem amper sprake. „Ze bezoeken zelden een moskee en als ze daarheen gaan, is het voor de gezelligheid.”
De onderzoeksmethode die Forum volgde, omschrijft El Madkouri als „tamelijk nieuw. Daar zullen we zeker vragen over krijgen.” Vraagtekens over de volledigheid van de informatie die de sleutelfiguren aanleverden, wijst hij van de hand. „Het betreft uitsluitend mensen die goed zijn ingebed in de Nederlandse samenleving en een goed observatievermogen hebben. Ze weten wat er onder moslimjongeren speelt.”
Forum is zeker niet over de hele linie optimistisch, benadrukt El Madkouri. „Van de jongvolwassenen die geen werk hebben, maar wel van een mooie toekomst dromen, vragen we ons af: Waar gaat dat heen?”