De bijnaam van Romano Prodi luidt ”Mortadella”. Deze worst van varkensvlees komt uit Bologna, net zoals de uitdager van Berlusconi. Anders dan in het buitenland, waar Prodi’s voorzitterschap van de Europese Commissie tussen 1999 en 2004 maar matig werd gevonden, is Prodi in Italië een gerespecteerd man. Hij is ook de premier geweest die Italië de Europese monetaire unie in heeft geloodst.Prodi is de onomstreden man van links, dat zo veel leiders heeft als er partijen zijn. Hij voert de centrumlinkse oppositie aan bij de landelijke verkiezingen van 9 en 10 april. Er moest vorig jaar weliswaar een voorverkiezing aan te pas komen, maar toen ruim 3 van de 4 miljoen kiezers (75 procent) de voorkeur gaven aan Prodi, kozen de andere leiders eieren voor hun geld.

De voorliefde voor Prodi heeft te maken met het goede figuur dat hij in 1996 sloeg. Hij won toen de verkiezingen van de gehate Berlusconi, wat na hem niemand van links meer is gelukt. Wat ook helpt is dat Prodi in feite partijloos is, waarmee hij min of meer boven de partijen staat.

Het centrumlinkse blok dat Prodi aanvoert heet Unione (Unie) en vertegenwoordigt ruim tien partijen. De Unie is niet zomaar de naam van een meervoudige lijstverbinding, maar het nauwe samenwerkingsverband dat geresulteerd heeft in een gezamenlijk partijprogramma. Alle partijleiders hebben dat document, dat maar liefst 379 pagina’s telt, ondertekend.

Toch is de Unie, ondanks de naam, allesbehalve een eenheid. Dat mag geen verbazing wekken, gezien het feit dat onder één dak sociaaldemocraten, communisten, katholieken, libertijnen en groenen bij elkaar zitten. Ook themapartijen als de Gepensioneerden en de Consumenten hebben er onderdak gevonden.

De laatste maanden moest Prodi alle zeilen bijzetten om de neuzen dezelfde kant op te krijgen.

Vooral de Nieuw Communistische Partij, die bij de laatste verkiezingen in 2001 5 procent van de stemmen kreeg en volgens peilingen er over tien dagen nog 2 procent bij krijgt, is moeilijk in toom te houden. In februari verklaarde een kandidaat-parlementariër van deze partij dat „Irakezen het recht hebben Italiaanse soldaten te doden die hun land bezet houden.”

Ook Francesco Caruso, een exponent van de soms gewelddadige antiglobaliseringsbeweging en kandidaat voor de communisten, wist de gemoederen in beroering te brengen. Hij vergeleek zichzelf met Hamas, waarvoor men bang zou moeten zijn, en verklaarde begrip te hebben voor deze Palestijnse terreurorganisatie.

„Ik kan niet één lijn garanderen in de Unie”, erkende Prodi donderdag tijdens een ontmoeting met de buitenlandse pers in Rome. De kans dat de nieuwe regering onder leiding van Prodi lang zal standhouden, is klein. Het feit dat de Nieuw Communistische Partij in 1998 de regering-Prodi liet vallen, biedt ook weinig vertrouwen voor de toekomst.

Als het aan Prodi ligt, gaat het roer in Italië om zodra de Unie de verkiezingen wint, wat de laatste maanden de uitkomst wordt volgens zo goed als alle opiniepeilingen. Prodi’s overwinning zal moeten leiden tot nieuwe wetgeving betreffende onder andere de economie (de hoge inkomens worden extra belast), immigratie (het moet makkelijker worden als buitenlander staatsburger te worden) en buitenlandse politiek (Italië trekt zijn troepen uit Irak terug).

Over ethische vraagstukken laat de Unie zich niet al te zeer uit, hopeloos verdeeld als de katholieke en libertijnse vleugels zijn. Hoe dan ook belooft de kandidatuur van de transseksueel Vladimir Luxuria, die opkomt voor homo’s, wat de katholieken betreft weinig goeds.

Met de 66-jarige Prodi aan het roer zal ook het beeld van Italië in het buitenland veranderen. Prodi is de tegenpool van de flamboyante Silvio Berlusconi. De leider van de Unie is geen inspirerende spreker -hij legt vaak mompelend verklaringen af-, wat opmerkelijk is in het theater van de Italiaanse politiek, waar het meer aankomt op vorm dan op inhoud.

Hij heeft het voorkomen van een studeerkamergeleerde, en inderdaad is Prodi hoogleraar geweest. Maar of hij de economie, zijn vakgebied, vlot kan trekken is maar zeer de vraag. De Unie heeft geen plannen om bijvoorbeeld de arbeidsmarkt aan te pakken of de pensioendruk te verlichten.