„Pro-Russen winnen verkiezingen Oekraïne”
KIEV (ANP/RTR/AFP) - De pro-Russische partij van Viktor Janoekovitsj gaat volgens twee exitpolls zoals verwacht de parlementsverkiezingen in Oekraïne van zondag winnen. Het blok rond Joelia Timosjenko, heldin van de zogeheten Oranje Revolutie, lijkt af te stevenen op een verrassend goede uitslag.
Janoekovitsj’ Partij van de Regio’s krijgt volgens een exitpoll een derde van de stemmen. Een tweede peiling onder kiezers zette Janoekovitsj op 27,5 procent.Grote verliezer is Ons Oekraïne van president Viktor Joesjtsjenko. De liberale partij komt volgens de twee peilingen uit op respectievelijk 13,5 en 15,6 procent. Joesjtsjenko ziet zich in de exitpolls nog voorbijgestreefd door het blok van Timosjenko.
Zijn voormalige premier en rivale zou volgens een eerste peiling kunnen rekenen op 22,7 procent. De tweede peiling houdt het voor Timosjenko op 21,6 procent.
De partijen van Joesjtsjenko en Timosjenko maakten in de vroege uren van maandag bekend dat ze zich willen herenigen en Timosjenko naar voren willen schuiven als kandidaat voor het premierschap.
Veel Oekraïners zijn ontevreden over de nieuwe machthebbers onder leiding van Joesjtsjenko. Die maakten vorig jaar met de Oranje Revolutie een einde aan de hegemonie van de kliek rond de autoritaire oud-president Leonid Koetsjma, waartoe ook Janoekovitsj behoorde.
Of de Russisch gezinde politicus ook het premierschap zal bekleden, is nog onzeker. Hij liet zondagavond weten met iedereen te willen onderhandelen.
Timosjenko wilde daar in een eerste reactie echter niets van weten. Een coalitie met Ons Oekraïne en één of meer kleinere liberale partijen -die Janoekovitsj zou buitensluiten- is volgens de 45-jarige politica „zo goed als klaar”. Als zo’n nieuwe ’Oranje coalitie’ er komt, gaat een omstreden akkoord met Rusland over gasleveranties van de baan, stelde zij beslist.
De eerste officiële resultaten worden in de nacht van zondag op maandag verwacht. Dan moet ook duidelijk worden of de Socialistische Partij, die de pro-westerse koers van Joesjtsjenko steunt, en andere kleine bewegingen de kiesdrempel van 3 procent hebben gehaald.
Vermoedelijk is meer dan 60 procent van de kiesgerechtigden komen opdagen. Voor de stemlokalen in het Oost-Europese land stonden de hele dag lange rijen. Op veel plekken moesten kiezers een half uur in de rij staan voor zij hun stem konden uitbrengen.
De ruim 36 miljoen kiesgerechtigde inwoners konden zowel op landelijk, regionaal als plaatselijk niveau kandidaten kiezen. Het is de eerste stembusgang sinds op 1 januari 2006 een nieuwe grondwet van kracht werd, die de president minder en de 450 zetels tellende volksvertegenwoordiging meer macht geeft.
De sfeer was volgens de Nederlandse waarnemer W. van Gelder ondanks de lange wachtrijen goed. De commissaris van de Koningin van de provincie Zeeland, een van de 2000 buitenlandse waarnemers, heeft bij stembureaus in de stad Dniporopetrovsk geen onregelmatigheden aangetroffen. „Het gaat prima. Men is vriendelijk, kalm en staat bij wijze van spreken te keuvelen”. De stembusgang vertoonde volgens Van Gelder wel „kenmerken van een jonge democratie”. De vier stembiljetten die kiezers krijgen, zijn soms wel een meter lang en bevatten minstens 45 partijen.
„Dat maakt het erg gecompliceerd. Het is de vraag of dat wel zo verstandig is”, aldus de Nederlander, die zondag in de tweede stad van het land meer dan twintig stembureaus had aangedaan.