Zeer omstreden onderdelen van die plannen, zoals een hoogwatergeul langs de IJssel en het terugplaatsen van een dijk bij Lent (gemeente Nijmegen), zijn volgens haar de beste en op de lange termijn goedkoopste oplossingen.Dat heeft de staatssecretaris donderdag geschreven in een brief aan de Tweede Kamer. De meerderheid van de Kamer is voor een ander plan bij Lent. De nieuwe dijk daar zal landinwaarts worden aangelegd, maar de bestaande, net opgehoogde dijk blijft voor een deel op zomerdijkniveau liggen. Ertussenin komt er een soort schiereiland, aan het vasteland gekoppeld door een hoogwatervrije verbinding. De Waal krijgt hiermee een 400 meter brede aftakking. De bebouwing tussen beide dijken moet dan worden gesloopt.

Ook delen veel Kamerleden de lokale bezwaren tegen een hoogwatergeul Veessen-Wapenveld. De geul zou 500 tot 800 meter breed moeten worden met daarnaast twee dijken van 5,50 meter hoog. Bij hoog water kan via de geul water worden afgevoerd. Volgens Schultz zou aanpassing van die plannen betekenen dat er elders langs de rivieren veel meer en duurdere ingrepen nodig zijn om te voorkomen dat delen van Nederland overstromen. Die situatie zou zich voordoen als de Rijn een extreme stand zou bereiken door de instroom van 16.000 kubieke meter water per seconde bij Lobith.

Tegen vijf van de ruim veertig voorgestelde maatregelen in het plan Ruimte voor de Rivier is bezwaar gemaakt. Schultz constateert dat veel bezwaarmakers wijzen op onzekere klimatologische factoren die aan de basis van de maatregelen liggen. Zo staat niet vast of de maximale waterstand in de grote rivieren in Nederland na 2015 nog zal stijgen.

Volgens de staatssecretaris is zeker dat de dijken in 2015 een afvoer van 16.000 kubieke meter per seconde aan moeten kunnen. Op sommige plaatsen, zoals bij Lent en langs de IJssel, is al rekening gehouden met eventueel nog hogere waterstanden, maar dat voorkomt dat er later nog een keer een kostbare ingreep moet worden gepleegd, zo waarschuwt Schultz.

Ze is zich er wel van bewust, schrijft zij, dat de maatregelen „ingrijpende gevolgen kunnen hebben, zoals de sloop van huizen, aantasting van natuur of cultuurhistorie of de noodzaak om agrarische bedrijfsvoering aan te passen. Daarom is mede naar aanleiding van de inspraak en werkbezoeken nogmaals gekeken naar de plussen en minnen van aangedragen alternatieven”, aldus de staatssecretaris, die haar visie niet ingrijpend heeft veranderd.

Het alternatieve plan dat bewoners en de gemeente Nijmegen hebben aangedragen voor de dijkteruglegging bij Lent veroorzaakt veel hogere afvoeren in Nederrijn, Lek en IJssel. Dan zouden daar weer extra maatregelen nodig zijn. Bovendien maakt de dijkteruglegging die Schultz wenst tegelijk een einde aan het grootste knelpunt op de druk bevaren rivier van Nederland: de zeer smalle Waalbocht ter hoogte van Nijmegen. Schultz erkent dat voor haar plan enkele tientallen woningen extra gesloopt zullen moeten worden.

Alternatieven voor de hoogwatergeul Veessen-Wapenveld stuiten volgens de staatssecretaris allemaal op het bezwaar dat ze te kostbaar zijn. Zo veroorzaakt afgraving van de uiterwaarden tussen Zwolle en Deventer zeer veel natuur- en milieuschade. Het wegkappen van groen in de uiterwaarden verlaagt de waterstand maar met enkele centimeters. Schultz merkt wel op dat het nieuwe onderzoek heeft uitgewezen dat er sprake is van ongewenst achterstallig groenonderhoud. Staatsbosbeheer en Rijkswaterstaat gaan daarmee aan de slag, aldus de bewindsvrouw.