Het document verscheen op de eerste dag van een internationale conferentie in het Braziliaanse Curitiba over behoud van planten- en diersoorten op aarde.Het 92 pagina’s tellende rapport is weinig optimistisch. De opstellers menen dat er „ongekende” inspanningen nodig zijn om te kunnen voldoen aan eerder gemaakte internationale afspraken. Die voorzien erin dat in 2010 het verlies aan „biodiversiteit” aanmerkelijk verminderd zou moeten zijn. Momenteel is er juist sprake van een toename: steeds meer planten en dieren verdwijnen of komen in de gevarenzone.

Wetenschappers stellen dat er in de geschiedenis van onze planeet zes momenten waren waarop de biodiversiteit ingrijpend werd aangetast. De eerste werd vermoedelijk veroorzaakt door inslagen van meteoren, vulkaanuitbarstingen en plotselinge veranderingen van het klimaat. De jongste uitroeiing waarover de VN nu reppen is de eerste waarvoor vooral alleen de mens verantwoordelijk is.

Het is volgens de opstellers van het rapport verontrustend dat het tempo waarin tegenwoordig planten- en diersoorten verdwijnen ongeveer duizendmaal hoger ligt dan vroeger. De oorzaken zijn de snelle groei van de bevolking, milieuvervuiling, verstedelijking, overexploitatie van natuurlijke hulpbronnen en klimaatverandering door gebruik van vervuilende energiebronnen.

Ook de door mensen bewerkstelligde introductie van diersoorten in gebieden waar deze beesten nooit voorkwamen, heeft soms destructieve gevolgen gehad. Dat geldt ook voor de verspreiding van ziekten door mensen over de aarde.

Een reeks aan maatregelen zou het tij nog kunnen keren. Betere bescherming van kwetsbare gebieden is een van de belangrijkste. Momenteel geniet 12 procent van het landoppervlak op aarde een min of meer beschermde status en slechts 0,6 procent van de oceanen. Die percentages zouden omhoog moeten. Ook een internationaal sluitend klimaatbeleid is volgens het rapport noodzakelijk.

Voor behoud van biodiversiteit is evenwel steeds minder geld beschikbaar. Wist de internationale gemeenschap in 1998 nog een miljard dollar uit te trekken voor dat doel, nu ligt dat jaarbedrag al een kwart lager, op 750 miljoen dollar.