Westen laakt verkiezingen Wit–Rusland
MINSK/STRAATSBURG (ANP) – De presidentsverkiezingen in Wit–Rusland hebben niet aan de internationale normen voldaan. Het Westen laakte maandag het verloop van de stembusronde zondag, waarbij president Loekasjenko zich voor een derde termijn tot president liet kiezen. Het autoritair regerende staatshoofd, dat door Washington de laatste dictator van Europa is genoemd, won met 82,6 procent van de stemmen.
Volgens de coördinator van de waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) waren de verkiezingen „vrij noch eerlijk". De president zou de autoriteiten van de ex–communistische staat hebben gebruikt om zijn positie te handhaven. Bovendien is de boodschap van de oppositie onderdrukt, terwijl de media ruim baan boden aan Loekasjenko.De mensenrechtenorganisatie Raad van Europa noemde de verkiezingen een farce. Doordat de vrijheid van meningsuiting in het Oost–Europese land zo hard wordt onderdrukt, is de herkozen Loekasjenko volgens een verklaring van de Raad een president met een „besmet" mandaat. De organisatie noemt de uitslag verdacht hoog. „Toch is het grootste probleem met de uitslag niet fraude bij het tellen van de stemmen, maar bedrog in de aanloop naar de stembusgang", stelt de Raad.
Ook de Europese Unie (EU) was niet te spreken over de presidentsverkiezingen. Minister Plassnik (Buitenlandse Zaken) van huidig EU–voorzitter Oostenrijk sprak over een „klimaat van intimidatie en dwarsbomen van de oppositie". Zij en haar Europese collega’s veroordeelden de gang van zaken scherp. De ministers bekijken of sancties mogelijk zijn, zoals het blijven weigeren van visa voor Loekasjenko en zijn directe omgeving.
De Verenigde Staten zeiden de verkiezingsuitslag niet te accepteren. Zij vinden dat Loekasjenko in „een klimaat van angst" is herkozen. Volgens Washington zijn leden van de oppositie in elkaar geslagen en gearresteerd.
Het buurland Rusland en andere ex–communistische Sowjetstaten, die als bondgenoot van Loekasjenko gelden, stelden dat de verkiezingen wel eerlijk waren. Moskou vindt dat de uitslag moet worden gerespecteerd.
Loekasjenko zelf haalde maandag tijdens een live uitgezonden persconferentie opnieuw uit naar de oppositie, die zondag nog de straat was opgegaan om tegen de uitslag te protesteren. Volgens de zegevierende president zijn plannen voor een pro–Westerse „revolutie" in Wit–Rusland mislukt. Oproepen van de oppositie om de verkiezingen te annuleren noemde hij „absurd". Hij verwees ook naar de westerse steun voor de oppositie: „Ondanks de druk en orders van buitenaf konden ze ons niet breken".
De ruim 10.000 personen die aan het eind van de verkiezingsdag in de hoofdstad Minsk demonstreerden tegen de uitslag, waren volgens het staatshoofd „zonderlingen". Anderen kregen naar zijn mening geld om te protesteren. Ondanks het dreigement van Loekasjenko om iedereen die de orde zou verstoren „de nek om te draaien", greep de politie niet in.
De president beschuldigde oppositieleiders Milinkevitsj en Kozoelin ervan hem tijdens de campagne zwart te hebben gemaakt. Hij waarschuwde het tweetal dat zij daarvoor in de gevangenis kunnen belanden.
De belangrijkste oppositieleider Milinkevitsj riep maandag opnieuw op tot demonstraties tegen de fraude bij de verkiezingen. „De enige manier om met deze autoriteiten in gesprek te gaan is vanaf de straat", aldus de politicus die volgens de officiële uitslag 6 procent van de stemmen kreeg. Maandagavond hadden zich weer duizenden betogers in het centrum van Minsk verzameld.