Loekasjenko wint verkiezingen Wit-Rusland
MINSK - De kiescommissie in Wit-Rusland heeft in de nacht van zondag op maandag zittend staatshoofd Alexander Loekasjenko tot winnaar verklaard van de presidentsverkiezingen. Na telling van alle stemmen had Loekasjenko zich volgens de commissie verzekerd van de steun van 82,6 procent van de kiezers.
De voornaamste oppositiekandidaat Alexander Milinkevitsj is met 6 procent van de stemmen tweede geworden. Sergei Gaidoekevitsj kreeg 3,5 procent, Alexander Kozoelin 2,3 procent. 92,6 procent van de kiesgerechtigden maakte de gang naar het stemlokaal. Volgens de kiescommissie is „geen enkele klacht” ingediend.Dat Loekasjenko de stembusgang met groot verschil zou winnen, stond vooraf al vast. De president regeert Wit-Rusland al twaalf jaar met ijzeren vuist. De oppositie zegt dat de verkiezingen gepaard zijn gegaan met massale fraude en eiste al voor de bekendmaking van de uitslag dat deze zou worden geschrapt.
In de hoofdstad Minsk waren zondagavond enkele duizenden betogers op de been, ondanks het dreigement van Loekasjenko om iedereen die de orde zou verstoren „de nek om te draaien.” De politie greep niet in. Oppositieleider Milinkevitsj riep de demonstranten op ook maandag de straat op de gaan.
Loekasjenko kan rekenen op de steun van een fors deel van de bevolking, met name op het platteland. Velen menen dat zijn strakke bewind de Wit-Russen de ellende van het wilde kapitalisme in veel andere oud-Sovjetrepublieken heeft bespaard. Het westen beschouwt hem echter als de laatste dictator van Europa.
Waarnemers uit Rusland, dat geldt als een bondgenoot van Loekasjenko, menen dat de verkiezingen eerlijk zijn verlopen. De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), komt wellicht met een heel wat kritischer rapport. Veel westerse waarnemers waren niet welkom in Wit-Rusland.
Oppositieleider Milinkevitsj wil nieuwe verkiezingen en stelt dat Loekasjenko Wit-Rusland richting een gewelddadige crisis stuurt door met grootschalige fraude het presidentschap naar zich toe te trekken.
Volgens de leiders van de oppositie zijn de verkiezingen een grote farce. Ze wijzen er onder meer op dat van de 74.000 verkiezingswaarnemers en stembureaufunctionarissen, er maar een is die de oppositie vertegenwoordigt. Ook heeft de oppositie de afgelopen maanden nauwelijks campagne kunnen voeren en werden medewerkers en aanhangers van Milinkevitsj lastig gevallen en geïntimideerd door de politie en de geheime dienst.
Loekasjenko zei zaterdag dat buitenlanders en Wit-Russen die de verkiezingen aan willen grijpen om wanorde te stichten, keihard zullen worden aangepakt. Eerder maakte de chef van de binnenlandse veiligheidsdienst bekend dat mensen die de openbare orde rond de verkiezingen verstoren, zullen worden aangeklaagd wegens terrorisme.
De afgelopen weken hebben politie en ordediensten keihard opgetreden tegen pogingen van leden van de oppositie om straatprotesten te organiseren tegen Loekasjenko en de al bij voorbaat als frauduleus bestempelde stembusgang.
De Wit-Russische autoriteiten beweren dat de oppositie, met steun van het Westen, na de verkiezingen massale protesten op touw wil zetten om een machtswisseling tot stand te brengen, maar die pogingen zullen met harde hand worden neergeslagen, waarschuwde Loekasjenko zaterdag op de staatstelevisie.
Lech Walesa en Vaclav Havel, leiders van bewegingen die bijdroegen aan de val van communistische regimes in Polen en Tsjechoslowakije, schreven vrijdag in een gezamenlijke open brief dat het autoritaire bewind van Loekasjenko het groeiende zelfvertrouwen en democratische verlangen van de burgers in Wit-Rusland niet eeuwig kan blijven weerstaan. Als de Europese Unie effectieve steun geeft, zal „het laatste ondemocratische regime aan haar grens net zo snel en makkelijk vallen als eertijds de communistische regimes”, aldus beide ex-presidenten.