Het Centraal Planbureau (CPB) stelt dat er in 2011 niet een financieringstekort mag zijn, maar juist een overschot nodig is van 3 procent.In een vrijdag verschenen studie is berekend hoe de kosten van de vergrijzing evenwichtig verdeeld kunnen worden over de generaties. Door nu al toe te werken naar een overschot, zal er in de toekomst minder uitgegeven hoeven te worden aan rente op staatsschuld. Het overschot, een positief EMU–saldo, zou in 2011 ongeveer 15 miljard euro moeten bedragen.

Dit „streefcijfer" kan lager uitvallen, als besloten wordt tot andere maatregelen om de lasten van de vergrijzing terug te dringen. In de toekomst is minder geld nodig als de pensioenleeftijd wordt opgetrokken. Als in 2015 die leeftijd met één jaar omhoog gaat en in 2025 met nog eens één jaar, kan volstaan worden met een overschot dat in 2011 ongeveer 0,75 procent lager is dan de berekende 3 procent. Zo’n vermindering kan ook nog eens bereikt worden, als ook ouderen AOW–premie gaan betalen. Daarnaast noemt het CPB als mogelijkheid maatregelen om de kosten van de zorg in de toekomst in te perken.

Hoe de overheid tot het overschot komt in 2011, laat het CPB in het midden. Een hoger EMU–saldo kan zowel bereikt worden door te bezuinigen op uitgaven als door hogere belastingen. Dit jaar zou het EMU–saldo uit kunnen komen op 0 procent, nadat het in de afgelopen jaren nog negatief was. Het gaat dus sowieso de goede kant op en het CPB heeft nog niet berekend hoeveel bespaard moet worden door extra maatregelen. Daarover komt waarschijnlijk over enkele maanden meer duidelijkheid.

Het CPB kwam ook in 2000 met een studie over de vergrijzing. Toen werd er nog van uitgegaan dat in 2011 een positief saldo nodig zou zijn van 1,25 procent, tegenover 3 procent nu. Sindsdien is de rente op de kapitaalmarkt sterk gedaald, waardoor de pensioenfondsen minder konden reserveren dan het CPB in 2000 nog dacht. Bovendien zijn vrouwen de afgelopen jaren minder betaald werk gaan verrichten dan het CPB eerder verwachtte, en dat leidt tot minder belastingopbrengsten.

Minister Zalm (Financiën) sprak vrijdag na afloop van de ministerraad van „een hele goede studie". Hij betitelde de weg naar het noodzakelijke financieringsoverschot als „stevig". „Het is dus goed dat het nu beter gaat met de begroting".

Zalm en zijn collega’s De Geus (Sociale Zaken) en Brinkhorst (Economische Zaken) wilden niet ingaan op mogelijke noodzakelijke maatregelen als onder meer het AOW–premie laten betalen door ouderen. „Iedere partij moet in het verkiezingsprogramma maar duidelijk maken wat ze wil", zei Zalm.

De Geus wees erop dat het kabinet al stappen heeft gezet om Nederland voor te bereiden op de vergrijzingsgolf. Verdere maatregelen, zoals bijvoorbeeld doorwerken na het 65e jaar, hoeven nu niet verwacht te worden. Met de afschaffing van de fiscale faciliteiten rond vut en prepensioen probeert het kabinet mensen al tot 65 jaar te laten doorwerken. „Wij hebben met onze agenda al een stevige basis gelegd. Dit is het recept van dit kabinet. Ik ga niet mee met de conclusies van het CPB".