„Russen zien unieke kans om Westen dwars te zitten”
NAARDEN (ANP) – Veel Russen hebben het gevoel dat bij het Joegoslavië–Tribunaal een politiek proces wordt gevoerd, waar de westerse visie op Joegoslavië, het vredesproces en de toekomst van de Balkan wordt verkondigd. De dood van Milosevic is volgens Ruslanddeskundige B. Naarden dan ook een unieke gelegenheid voor nationalistische Russen om het Westen dwars te zitten.
Dat men zich in Moskou zo druk maakt om het overlijden van de Joegoslavische ex–president, is historisch goed te verklaren, aldus de hoogleraar Ruslandkunde en Russische geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdan (UvA). Tussen Rusland en Servië is een eeuwenoude band, die al dateert uit de Middeleeuwen: de zogenoemde Slavische broederschap. „De volken hebben hun godsdienst gemeen. Zij delen dezelfde heiligen, spreken alle twee een Slavische taal".Veel Russen hebben dan ook het gevoel dat het Westen niet zo’n natuurlijke relatie heeft met de Balkanlanden als zijzelf. „Wij bemoeien ons met dingen die ons minder aangaan dan Rusland zelf". Het Russische parlement, in meerderheid in handen van nationalisten, ziet dan ook de kans schoon om het Westen dwars te zitten. „Natuurlijk staat het ook stoer naar je achterban, maar als ze iets kunnen doen om hun positie op de Balkan te verbeteren zullen ze dat niet nalaten".
Het is dan ook niet voor het eerst dat de Russen zo’n „unieke gelegenheid" aangrijpen om het Westen af te troeven. De voormalige president Jeltsin deed dat nog in 1999 toen hij vlak voor de NAVO–troepen Russische militairen een vliegveld in Kosovo liet bezetten. „Hij zag toen z’n kans schoon en heeft er verschrikkelijk om moeten lachen", aldus Naarden.
Nu moet iedereen zijn gezicht in de plooi houden, maar is het voor de Russen duidelijk dat de dood van Milosevic een blamage voor het Westen is. „Die hebben een oude zieke man zitten pesten. Milosevic is doodgegaan omdat ze hem niet voor een operatie naar Moskou wilden laten gaan".
Overigens is het beeld van een „eeuwig bloeiende relatie" tussen beide landen volgens Naarden „onzin". Zo koos Moskou in het verleden geregeld de kant van andere Balkanlanden, heeft Tito veel ruzie gemaakt met Stalin en kon Jeltsin Milosevic niet uitstaan. „Het benadrukken van die Slavische broederband is ook een poging om de geschiedenis naar je toe te trekken en die elementen er uit te halen die jou goed uitkomen".
Voor president Poetin is deze kwestie niet belangrijk genoeg om het hoog op te spelen, denkt de Amsterdamse hoogleraar. „Je kunt slechts speldenprikken uitdelen, en dat is wat de Doema doet".
Wel past de Russische bemoeienis met het overlijden van Milosevic volgens Naarden binnen het buitenlandbeleid dat Moskou de laatste jaren voert. Nadat Rusland in de jaren na de val van de Sowjet–Unie vooral uit was op samenwerking met de Verenigde Staten en Europa, probeert het nu een zelfstandige positie in de wereldpolitiek te vinden. Die onafhankelijke positie, bijvoorbeeld in de Palestijnse kwestie en de crisis rond Iran, mag volgens de Russen best een beetje ten kosten van het Westen gaan. „Maar niet heel erg natuurlijk", aldus Naarden. „Want men heeft Europa ook nodig".