De Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken, Paula Dobriansky, wil samen met deze bedrijven bekijken hoe men overheden in den vreemde zo ver kan krijgen dat de vrijheid van meningsuiting -„een democratisch goed van onschatbare waarde”, aldus Dobriansky- in deze landen „meer ruimte krijgt.” Een streven dat door verschillende burgerrechtenorganisaties in de VS luid wordt toegejuicht.Dit bericht lijkt in tegenspraak met het feit dat het ministerie van Justitie nog geen twee weken later duizenden ambtenaren in Washington per brief laat weten dat alle contact met pers en media uit den boze is. Men krijgt niet alleen een spreekverbod opgelegd wat vertrouwelijke informatie betreft; de overdracht van álle informatie is taboe. „Ik weet niet hoever de regering-Bush hierin wil gaan, maar het lijkt erop dat men de democratische waarden die men in het buitenland wil bevorderen -het recht op vrije meningsuiting- in eigen land wil beknotten”, aldus Bill Keller, hoofdredacteur van The New York Times.

De pers moet het traditiegetrouw vaak hebben van lekken. De Watergateaffaire was nooit uitgekomen en zonder de gelekte Pentagon Papers was nooit aan het licht gekomen dat Washington (onder president Richard Nixon) de Vietnamoorlog in het geheim had uitgebreid naar Cambodja. Republikeinse en Democratische presidenten hebben regelmatig geklaagd over het lekken van informatie die men liever niet geopenbaard wilde hebben.

De Republikein Nixon gold als kampioen in zijn strijd tegen de pers, die hem ten slotte via de Watergateaffaire politiek fataal zou worden. „Ik dacht dat Nixon op dit gebied het dieptepunt vormde in de vorige eeuw, maar ik moet helaas constateren dat het duo Bush en Cheney nog erger is”, aldus John Dean, voormalig adviseur van Nixon. ”Worse than Watergate” (Erger dan Watergate, 2004) is de veelzeggende titel van Deans recente boek over het ”secretive” (stiekeme) beleid van de huidige regering.

Politiek analist Melanie Scarborough van het Cato Research Instituut in Washington bevestigt dit -wat zij noemt- „gedisciplineerde” beleid van Bush. „Deze president houdt niet van tegenspraak. Leden van zijn regering die zich kritisch opstellen tegenover sommige beleidselementen, vliegen eruit.”

Het eerste slachtoffer van deze beperkte speelruimte was volgens Scarborough minister van Financiën Paul O’Neill. Deze vloog er in december 2002 uit toen hij in het openbaar duidelijk maakte dat hij weinig voelde voor de belastingverlagingen die president Bush voorstelde.

Scarborough erkent dat lekken altijd vervelend zijn, tenzij de regering natuurlijk zelf lekt. „Het bekendmaken van de naam van CIA-agente Valerie Plame als represaille tegen haar kritische echtgenoot Joseph Wilson die het Irakbeleid van de regering-Bush kritiseerde, is een sprekend voorbeeld”, meent zij.

Maar lekken die je niet zelf orkestreert, kunnen politiek minder aangenaam zijn. Onlangs lekte uit dat de CIA er buiten de VS ’geheime’ gevangenissen op nahoudt, waar terreurverdachten worden gemarteld. En daarna werd bekend dat de regering Amerikanen laat afluisteren zonder de daarvoor wettelijk vereiste toestemming van een speciale rechtbank.

Dit soort zaken is niet bevorderlijk voor je populariteit. Privacy is een goed dat hoog wordt gewaardeerd door de Amerikaan, van welke politieke signatuur dan ook. „Dit soort onthullingen schaadt elke regering, zeker in een verkiezingsjaar. President Bush probeert nu met disciplinaire maatregelen kritische ambtenaren te intimideren, maar er lekt ook veel informatie uit het parlement. Daar distantiëren steeds meer Republikeinse partijgenoten zich van de president, die voor hen minder belangrijk wordt nu hij aan z’n laatste ambtstermijn bezig is. Of Bush ook deze partijgenoten in het gareel krijgt, waag ik ernstig te betwijfelen”, aldus Bill Keller.