Met een zwelkast kan een organist het volume snel en verfijnd regelen. Zo kan het orgelspel aan specifieke wensen van de liturgie voldoen.Het Cuypersgenootschap, een vereniging die opkomt voor het negentiende- en twintigste-eeuwse cultuurgoed in Nederland, is van mening dat het volume van het orgel hierdoor afneemt en de klank doffer wordt.

De gemeente Gorinchem heeft voor het plaatsen van een zwelkast, dat onder de Monumentenwet valt, een vergunning verleend. Onder verwijzing naar een advies van rijksorgeladviseur R. van Straten zegt het gemeentebestuur dat het aanbrengen van een expressiekast rond de orgelpijpen de monumentale waarde van het orgel niet verandert.

Dat de klank anders wordt, speelt in de ogen van de gemeente en de adviseur geen rol. Klank wordt immers niet door de Monumentenwet beschermd. De wet is er alleen voor stoffelijke zaken, zoals het orgel zelf. De gemeente wijst er nog op dat de expressiekast zonder problemen kan worden weggehaald. De kerkvoogdij creëert dus geen onomkeerbare situatie.

Het Cuypersgenootschap heeft de Raad van State gevraagd de verleende monumentenvergunning te vernietigen. „Klank is juist het voornaamste bestanddeel van een orgel en de Rijksdienst voor de Monumentenzorg schrijft dat ook zelf in een brochure”, aldus woordvoerder L. Swart van het genootschap.

Woordvoerder M. van den Baan van de hervormde gemeente reageert geïrriteerd op het Cuypersgenootschap. „Ze zetten ons neer als een stelletje cultuurbarbaren, maar ze hebben nooit het burgerfatsoen gehad om met ons te komen praten over wat we willen met de kerk.” Volgens Van den Baan kan in de klank straks meer emotie worden gelegd.

Het drieklaviers Bätz-Witte-orgel in Gorinchem was jarenlang het domein van de in 2004 overleden organist Jan Bonefaas. Hij typeerde de klank ervan ooit als „krachtig, warm, sprankelend en deftig.”