„Irak balanceert op rand van burgeroorlog"
AMMAN/BAGDAD (ANP) – Irak staat aan de rand van een catastrofe. Om een burgeroorlog te voorkomen, moet de sjiitisch–Koerdische coalitie in het Arabische land de soennitische minderheid een rol van betekenis in de regering geven. Dat stelt de denktank International Crisis Group (ICG) in een rapport dat maandag is gepubliceerd.
„De bomaanslag op een heilige sjiitische plaats in Samarra en de daaropvolgende wraakacties tegen soennitische moskeeën en de moord op soennitische Arabieren, is slechts de jongste en bloedigste aanwijzing dat Irak aan de rand van een grootschalige ramp staat", schrijft de ICG in een verwijzing naar de golf van geweld van de afgelopen dagen. De denktank ziet nog mogelijkheden om een burgeroorlog te voorkomen, maar dan moeten de Iraakse autoriteiten wel snel maatregelen nemen.Behalve voor een prominentere rol voor de soennieten in de regering pleit de ICG voor het acuut ontwapenen van de verschillende milities. Soennitische organisaties in Irak beschuldigen de veiligheidsdiensten, en vooral de politie, er al lang van dat speciale eenheden soennieten doden die betrokken zijn bij de rebellie tegen de regering en de internationale troepenmacht. Ook soennieten die niet actief deelnemen aan de opstand zouden het doelwit zijn van de doodseskaders.
Het sektarisch geweld in Irak is hoog opgelopen sinds de aanslag op de sjiitische Gouden Moskee in Samarra afgelopen woensdag. Volgens veel sjiieten zaten soennieten achter de gedeeltelijke vernieling van het heiligdom. In de golf van geweld die daarna uitbrak en die ruim tweehonderd mensenlevens eiste, werden vooral soennieten het slachtoffer.
Het Iraakse ministerie van Defensie zette maandag tanks in de straten van hoofdstad Bagdad in om een einde te maken aan de onrust. De Iraakse leider van de operatie, generaal Abdul Aziz Jasim, zei dat het leger de opdracht heeft gekregen desnoods geweld te gebruiken om milities op straat te ontwapenen en te arresteren. „De orders zijn duidelijk: geen gewapende groepen op straat. Iedereen die een wapen draagt, wordt opgepakt", aldus Jasim.
De bevolking van Bagdad hervatte maandag het dagelijkse leven, nadat ’s ochtends een uitgaansverbod was afgelopen. Het verbod was vrijdag ingesteld. De straten waren na drie dagen weer druk met voetgangers en automobilisten.
Het grootste deel van de dag was het redelijk rustig in de hoofdstad, maar na het invallen van de duisternis brak er opnieuw geweld uit. Bij een soennitische moskee in een overwegend sjiitische wijk in het oostelijke deel van Bagdad ontploften twee bommen. De politie liet weten dat door de terreuracties zeker vier mensen werden gedood en dat vijftien personen gewond raakten.
Saddam Hussein beëindigde maandag op verzoek van zijn advocaten zijn hongerstaking. Saddam had elf dagen niet gegeten uit ongenoegen over de wijze waarop hij en zijn medeverdachten in de rechtszaal worden behandeld. Volgens zijn advocaat is Saddam „vier tot vijf kilo" kwijt. Samen met zeven andere beklaagden staat de oud–dictator terecht voor een bloedbad in de plaats Dujail. Daar werden in 1982 148 mensen vermoord als wraak voor een mislukte aanslag tegen Saddam.
De Amerikaanse militairen in Irak lieten maandag weten dat 390 mannelijke gevangenen zijn vrijgelaten uit door Amerikanen en Irakezen geleide gevangenissen. De Amerikanen noemden geen reden voor het vrijlaten van de gedetineerden.