Nu is een andere fase aangebroken. Trouwens, de drive tot het vormen van grotere gehelen lijkt over het hoogtepunt heen. Er komt, ook van de zijde van de minister, nadrukkelijker oog voor andere facetten dan alleen de voordelen van het groot zijn.In het basisonderwijs blijft de noodzaak van het bevorderen van bestuurlijke deskundigheid volop aandacht vragen. De invoering van lumpsum vereist dat, evenals de hele tendens van decentralisatie. Ook binnen de kring van het basisonderwijs in onze gezindte zijn er fusies (geweest) en heeft federatieve samenwerking aandacht. Zogenaamde eenpitters zullen blijvend zeer goed moeten opletten of ze, uit bestuurlijk oogpunt, nog een verantwoorde weg volgen. Het moge bekend zijn dat de VGS een oog van bijzondere zorg voor hen heeft.

Betrokkenheid
Het gaat niet alleen om grootte, deskundigheid en slagvaardigheid. Er komen ook meer inhoudelijke zaken aan de orde. Nu de minister zelf haar visie over ”governance” gegeven heeft, gaan bepaalde contouren zich helder aftekenen. Wat momenteel het bestuur en wat momenteel de directie is, zal dit over enige tijd op deze wijze niet meer zijn.

Als de weg van de minister gegaan wordt, zal het in veel gevallen erop neer gaan komen, zeker in het voortgezet onderwijs, dat wat nu het bestuur is het toezichthoudende orgaan zal worden. En wat nu de directie is, zal raad van bestuur gaan worden.

Voor het basisonderwijs blijft denkelijk ook een andere constructie mogelijk. Namelijk een structuur waarbij de directeur plaats krijgt in het bestuur. Wel zal er dan een duidelijke personele onderscheiding moeten komen. En een afbakening van verantwoordelijkheden tussen besturende en toezichthoudende leden van het bestuur.

De minister wil naar structuren toe die passen bij deze tijd. Besturen op hoofdlijnen wordt vervangen door toezicht houden. Het delegeren van bevoegdheden aan het management wordt het neerleggen van bestuurlijke verantwoordelijkheden bij de tot raad van bestuur omgevormde directie.

Bij dit alles is er voortdurend aandacht voor de regeling van de medezeggenschap. Van ministeriële zijde wil men de ouders en ook de (oudere) leerlingen stem geven en hun betrokkenheid vergroten. Hoe deze zaken zich verder ook ontwikkelen, het toelatings- en het benoemingsbeleid zal van enorm belang blijken.

Wortels
Vormgeving van de verantwoordelijkheden in structuren is van groot belang. Er staat een en ander te wachten dat de aandacht van alle betrokkenen voluit nodig heeft. In principieel opzicht en uit bestuurlijk oogpunt.

Bij dit alles moeten we echter vooral blijven bedenken dat het vooral en wezenlijk om de inhoud gaat. Welke waarden en normen brengen we in praktijk in ons onderwijsgebeuren? Gezagslijnen moeten helder zijn en Bijbels afgestemd.

Maar de inhoud reikt verder. Want het gaat erom of de inhoud van ons onderwijs echt naar Bijbelse maatstaf is. Daarop moeten besturen en toezicht houden gericht zijn.

Want het zou erg zijn wanneer we zouden wegglijden van onze wezenlijke wortels. Er ontstaat een echt probleem wanneer de sfeer rond de geloofsbeleving zodanig zou worden dat het geloof feitelijk aanwezig verondersteld wordt. Of als in praktische zin de gedachte gehanteerd zou gaan worden dat het geloof aan te leren is.

Dan zou er veel spanning ontstaan met wat de stichters van reformatorische scholen bedoelden vanuit innerlijke overtuiging en gewetensdrang. Het gaat om de echte inhoud van ons geestelijk klimaat op school, concreet om te beginnen het godsdienstonderwijs, de Bijbelles, de liederen die gezongen worden enzovoort. Alles hangt met alles samen.

Er is blijvend bezinning en opscherping nodig omtrent Schriftopvatting, echte hantering van de belijdenis, het beeld van God en dat van mens, de toe-eigening des heils. Hoe functioneren deze zaken in werkelijkheid?

Hetzelfde geldt ten aanzien van het leefpatroon. Dit moet steeds doordrenkt blijven van de normen en waarden van Gods Woord. Laat ons schoolleven gestempeld mogen zijn door de vreze des Heeren.

Blijvend
Welke structuur van besturen en toezicht houden leent zich hiertoe het beste? Komen we in de huidige structuur genoeg aan de echte inhoud toe?

Besturen en toezicht houden vragen wijsheid en geestelijke betrokkenheid. Het gaat om het geestelijke welzijn van onze kinderen en jongeren; om wat voor mens en samenleving, gezin en kerk van wezenlijke waarde is.

School, gezin en kerk hebben elkaar ook in de huidige maatschappelijke context hard nodig. Blijvend is nodig het gebed om de werking van ’s Heeren Geest.

voetnoot (u17(De auteur is predikant van de gereformeerde gemeente te Krimpen aan den IJssel en voorzitter van de VGS, besturenorganisatie binnen het reformatorisch onderwijs.