Uganda, een Oost–Afrikaans land met meer dan 27 miljoen inwoners, kiest donderdag een president en een nieuw parlement. Ongeveer tien miljoen mensen zijn stemgerechtigd en kunnen hun stem in een van de 20.000 stemlokalen kwijt. De uitslag moet volgens de planning zaterdag binnen zijn.De grondwet werd gewijzigd om toch een derde ambtstermijn voor Museveni mogelijk te maken. Deze truc heeft veel kritiek geoogst van Ugandezen die genoeg hebben van Museveni en van mensenrechtengroepen en opposanten die stellen dat het regime steeds meer gaat lijken op een dictatuur van een ’sterke man in Afrika’ die veel beter veel eerder met pensioen had kunnen gaan.

Maar de meeste kiezers leven op het platteland waar de weldaden van het democratisch pluralisme in tegenstelling tot de hoofdstad Kampala nog geen aantrekkingskracht hebben. Velen vrezen dat meer partijen meer conflicten betekenen in het land.

Dat was van eind jaren zestig tot 1986 het toneel van afgrijselijke slachtingen die tegen een achtergrond van etnische rivaliteit werden gepleegd op bevel van zowel een gestoorde couppleger, Idi Amin Dada, als een gekozen president, Milton Obote. De weduwe van Obote, Niria, doet donderdag overigens ook een naar het zich laat aanzien hopeloze gooi naar het presidentschap van Uganda.

Het was Museveni die als guerrillaleider begin 1986 een einde maakte aan het bloedvergieten en de totale chaos. Hij herbouwde Uganda als eenheidsstaat, herstelde vrede en recht en liet sneller en effectiever dan de meeste van zijn ambtgenoten de ziekte aids bestrijden.

Museveni heeft mede daarom veel lofprijzingen en kredieten gekregen van westerse mogendheden. Zijn stellingen dat westerse democratie met partijstructuren in Uganda tot nieuwe etnische excessen zou lijden, werden lange tijd in binnen– en buitenland stilzwijgend aanvaard. Museveni regeerde daarom met zijn enige toegestane partij, de Nationale Verzetsbeweging (NRM).

Hij koesterde zijn vreedzame Afrikaanse ’geen partijenstelsel’. Maar ook binnen de NRM is de roep om meer stromingen of partijen groter geworden. In 2001 waren er al verkiezingen met kandidaten van verschillend pluimage. Die werden weliswaar moeiteloos door Museveni gewonnen.

Museveni’s Nationale Verzetsbeweging (NRM) is ook na de aarzelende introductie van verschillende partijen halverwege vorig jaar nog steeds meer dan een politieke partij. Het is een regeringsorgaan met de beschikking over fondsen, besturen, officiële media en de steun van de meeste politiemensen en militairen.

De oppositie onder leiding van een voormalige arts en medewerker van Museveni, Kizza Besigye, ondervindt dit geregeld. Besigye kreeg vijf jaar geleden 28 procent van de stemmen en nam na deze eervolle tweede plaats te hebben behaald de wijk uit vrees voor arrestatie. Hij keerde vorig jaar terug en werd onmiddellijk belaagd met aanklachten wegens verkrachting en hoogverraad.

Besigye, aangemoedigd door enthousiaste menigtes van aanhangers, probeert het donderdag nog eens. Hij hoopt dat er dan toch meer Ugandezen zijn die de toekomst zonder Museveni aandurven dan Ugandezen die een toekomst zonder Museveni vrezen.

De 49–jarige Besigye komt ook uit het zuidwesten van het land. Hij was een vertrouweling van Museveni tot hij hem als een autocraat bestempelde in 1998. Na de breuk ijverde hij binnen de NRM voor pluralisme en hij is nu de lijsttrekker van de belangrijkste oppositiepartij, het Forum voor Democratische Verandering (FDC). Indien hij voorkomt dat Museveni donderdag meer dan de helft van stemmen behaalt, moet er een tweede ronde gehouden worden.