Conservatieven prijzen zich uit Europese markt
LONDEN - De Britse Conservatieve leider, David Cameron, wil zijn partij naar het midden trekken, om bij de eerstvolgende verkiezingen premier Blair te verslaan. Maar terwijl zijn partij op Europees niveau al heel lang bij een middenfractie is aangesloten, wil hij die nu toch aan de rechterkant verlaten. „Als Cameron verstandig is, blijft hij zitten waar hij zit.”
De Britse Conservatieven zijn momenteel trouwens helemaal bezig de internationale panelen te verschuiven. Vorige week bezocht een delegatie het Witte Huis in Washington. Schaduwminister van Buitenlandse Zaken en oud-partijleider William Hague sprak daar langdurig met Bush’ topfunctionaris Karl Rove.In de tijd van Thatcher en Reagan waren de contacten tussen Britse Conservatieven en Amerikaanse Republikeinen zelfs zeer hecht en familiair. Maar in 2004 liet deze zelfde Rove echter een voicemailbericht bij de Conservatieven achter met de boodschap dat de ”Tories” niet meer welkom waren in het Witte Huis. Toenmalig leider Michael Howard had immers de euvele moed gehad kritiek te hebben op het Amerikaanse Irakbeleid.
Terwijl Cameron de banden met Amerika dus aanhaalt, neemt hij meer afstand van de Europese Unie. Eind vorig jaar beloofde hij tijdens zijn campagne voor het leiderschap van de partij de 27 Europarlementariërs terug te trekken uit de Europese Volkspartij (EVP). De Tories zijn altijd al een vreemde groep in deze christendemocratische fractie. Voor de Conservatieven, die Europa vooral zien als een grote vrije markt, is deze partij veel te positief over politieke integratie.
Schaduwminister Hague heeft gesproken met heel veel kleine groeperingen in het Europees Parlement, onder meer ChristenUnie/SGP. Een centrumrechtse stroming bestaat er in het Europees Parlement niet en Cameron wil die daarom opzetten. Er zijn voldoende kandidaten die eurosceptisch zijn, maar potentiële regeringspartijen zitten daar nauwelijks bij. En de Poolse regeringspartij Recht en Gerechtigheid is voor de Conservatieven duidelijk weer te radicaal, onder meer omdat de partij zich in het verleden kritisch over homoseksuelen heeft uitgelaten.
Het doorzetten van dit idee zou de Tories daarom waarschijnlijk aan het hoofd plaatsen van een onsamenhangende groep van kleine partijen. In de EVP zitten de Conservatieven nu juist op een fantastische positie. Informele contacten onderhouden met regeringspartijen is voor veel politici immers een hoofdtaak. Zo hebben bijvoorbeeld de Duitse bondskanselier Merkel en de Franse minister van Binnenlandse Zaken -en gedoodverfde presidentskandidaat- Sarkozy al gedreigd na terugtrekking uit de EVP alle contacten stop te zetten. Onder zijn 27 EP’ers hebben er 7 al aangegeven Camerons instructies niet op te volgen.
Volgens prof. John Peterson heeft Cameron zich in een moeilijk parket gemanoeuvreerd. „Het terugtrekken van de Conservatieve EP-leden uit de christendemocratische groep was zijn enige harde verkiezingsbelofte. Inmiddels blijkt echter dat dit heel moeilijk is. Het zal echter niet gemakkelijk zijn weer op die belofte terug te komen”, aldus de politicoloog van de universiteit van Edinburgh.
Cameron heeft een „heel moeilijke taak”, meent Peterson. „Hij wil de partij naar het midden trekken. Hij wil af van het elitaire beeld van de partij. Maar daar hoort eigenlijk ook een minder kritische visie op Europa bij.”
De beloftes van Cameron behoren volgens Arnold Bakker van het Haagse instituut Clingendael tot „dezelfde holle nieuwspraak” als die van premier Blair. „Ook in Groot-Brittannië bewegen alle partijen zich naar het midden. Daar hoort af en toe wat lippendienst bij om bepaalde kiezers tevreden te houden. Politici beloven wel vaker dingen die ze later weer intrekken. Het is duidelijk dat Camerons partners op dit punt vooral in de foute hoek zitten, zoals Italiaanse neofascisten. Als hij verstandig is, blijf hij gewoon zitten waar hij zit; in de EVP.”
Bij grote groepen Conservatieven ligt Europa echter nog altijd heel moeilijk, meent Peterson. „De regering-Blair is de meest pro-Europese regering sinds lange tijd. Maar volgens opiniepeilingen bestaat er onder de bevolking grote reserve tegen de EU. Daarom is het goed te begrijpen dat de Conservatieven zich op dit punt profileren. Het gevolg kan zijn dat men in het Europees Parlement eindigt in een kleine, marginale groep zonder enige invloed. Als Cameron er echter niet in slaagt deze belofte op een geloofwaardige wijze in te lossen, kan dit hem de rest van zijn loopbaan blijven aankleven.”