„Met Uribe komt er geen humanitaire ruil”, lieten de rebellen meteen na Nieuwjaarsdag weten. Dat zette een flinke domper op de verwachtingen rond een grote gevangenenruil waartoe president Alvaro Uribe in december bereid bleek. In Colombia worden op 28 mei presidentsverkiezingen gehouden en de populariteit van Uribe is groot. Naar verwachting haalt hij in de eerste ronde meer dan 50 procent van de stemmen. Volgens peilingen is de meerderheid van de Colombiaanse bevolking tevreden met Uribes harde aanpak van het geweld.Waarnemers vrezen daarentegen wel dat de greep van de paramilitairen op de Colombiaanse politiek na de lokale en parlementsverkiezingen van 12 maart sterker zal worden. Dat zou weer lijden tot bloedig geweld in de aanloop naar de presidentsverkiezingen. De rechtse paramilitaire groepen zijn namelijk de gezworen vijanden van de rebellen die alles uit de kast zullen halen om de paramilitaire invloed te beperken.

ONDERHANDELINGEN - Alvaro Uribe, een conservatieve diehard, maakt een goede kans herkozen te worden. En dat is niet naar de zin van de linkse rebellengroepen die ruim veertig jaar geleden de wapens opnamen tegen de Colombiaanse staat en nog altijd actief zijn. Uribe scoorde met de belofte dat hij geen millimeter zou toegeven aan de sterke guerrillabewegingen ELN en FARC.

In december begon de Colombiaanse regering in Cuba verkennende vredesgesprekken met het ELN, de tweede Colombiaanse guerrillabeweging, waarmee in 2002 een vredesdialoog spaak was gelopen. Uribe verklaarde zich in december ook bereid een stuk oerwoud in het zuidwesten van het land vrij te maken voor een gevangenenruil met de FARC. De voorgestelde ruil is een initiatief van Spanje, Frankrijk en Zwitserland, drie landen die een bemiddelende rol spelen in Colombia.

Ingrid Betancourt zou dan samen met nog een dertigtal Colombiaanse militairen en politici en drie Amerikanen die door de rebellen worden vastgehouden, worden geruild tegen 500 FARC-strijders die de afgelopen jaren werden gevangengenomen. Eerst leken de FARC-rebellen wel wat te voelen voor het voorstel, maar begin dit jaar werd die hoop de bodem ingeslagen. De rebellen willen onder meer dat de Colombiaanse regering de guerrillero’s Simon en Sonia naar Colombia terughaalt. Dat wordt moeilijk, want de twee werden na hun gevangenneming uitgeleverd aan de VS.

INGRID BETANCOURT - Al sinds 23 februari 2002 wordt de 44-jarige Ingrid Betancourt (1961) door de FARC gegijzeld. Haar man, de Fransman Juan Carlos Lecompte, is sindsdien onvermoeibaar in de weer om haar vrij te krijgen. Hij dropt zelfs pamfletten boven het oerwoud van Colombia. Want hij is er zeker van dat ze zich daar ergens bevindt. Ook wil hij zijn Frans-Colombiaanse vrouw weer kandidaat stellen voor de komende verkiezingen.

Betancourt stond kandidaat voor de Groenen: Oxigeno Verde. De partij was klein en hield in juni 2003 op te bestaan omdat die volgens de wet onvoldoende stemmen behaalde om erkend te worden. Het constitutioneel hof moet zich nog uitspreken over Oxigeno Verde. „Ingrids aanwezigheid in het politieke debat van Colombia is meer dan ooit nodig”, aldus Lecompte. „De strijd van Ingrid is een boodschap voor Colombia en de internationale gemeenschap. De kandidatuur van Ingrid een kwestie van nationale waardigheid en solidariteit met de ontvoerden.”

In totaal werden in 2005 ruim 800 personen ontvoerd in Colombia, een daling van meer dan 70 procent vergeleken met 2002, toen 2885 personen werden ontvoerd.

FARC - Volgens FARC-woordvoerder Raul Reyes heeft de rebellenbeweging „genoeg middelen en is ze zo mobiel dat ze het Colombiaanse leger overal en op elk ogenblik een zware slag kan toebrengen.” Experts geloven dat de FARC ten minste 25.000 gewapende strijders hebben. Volgens een studie van de Canadese socioloog James Brittain die het Amerikaanse tijdschrift Monthly Review in september gepubliceerde, telde de opstandelingenbeweging in 2004 zelfs 46.000 manschappen. De FARC zouden in alle Colombiaanse gemeenten aanwezig zijn, en 30 procent van het Colombiaanse platteland effectief controleren.

ELN - Eind 2005 begon de regering verkennende vredesgesprekken met het Nationaal Bevrijdingsleger (ELN), een rebellengroep met ongeveer 4500 guerrillero’s die net als de FARC in 1964 werd opgericht. Anders dan de FARC ziet het ELN de verkiezingscampagne als een kans om samen met het Colombiaanse middenveld voorstellen uit te werken voor een grondige hervorming van de Colombiaanse maatschappij. Medio februari ontvoerde ELN twee medewerkers van Artsen zonder Grenzen. Het waren een Nederlander en een Brit. Ze zijn vorige week donderdag vrijgekomen nadat de Colombiaanse regering de opdracht gaf het lichaam van een omgekomen ELN-leider af te leveren bij ELN.

AUC - De Verenigde Zelfverdedigingsgroepen van Colombia (AUC), extreem rechtse paramilitaire eenheden die opgericht werden door grootgrondbezitters en het leger en die sinds de jaren tachtig een belangrijke rol spelen in de burgeroorlog, voeren al geruime tijd geheime onderhandelingen met de Colombiaanse regering. De AUC staan bekend om hun wrede slachting van burgers die zij ervan verdenken sympathie te koesteren voor guerrilla’s. Ze hebben ook nauwe contacten met de drugsmaffia. De AUC wantrouwen Uribe: zal hij hen uitleveren aan de VS? De beweging heeft 20.000 man onder de wapenen. De onderhandelingen leidden tot een controversiële amnestieregeling en de gedeeltelijke demobilisatie. Zo’n 14.000 paramilitairen hebben de wapens neergelegd, en morgen moet de gehele ontwapening van de AUC zijn voltooid. De AUC gaat er prat op 35 procent van de zetels in het Colombiaanse parlement te controleren. Waarnemers vrezen dat de greep van de paramilitairen op de Colombiaanse politiek na de lokale en parlementsverkiezingen van 12 maart sterker zal worden.