De brochure is ontstaan door gezamenlijk en biddend overleg van de predikanten binnen deze classis. In het geschrift, met de titel ”De innovatieve kracht van bijna 500 jaar historie”, staan bijdragen van meerdere professoren aan de Theologische Universiteit te Kampen (Broederweg) en van docenten en aio’s aan deze universiteit.Het is een belangrijke kwestie die aangesneden wordt: hoe zullen we in deze (post)moderne tijd als gereformeerden ons geloof beleven? In het genoemde boekje staat veel waar we helemaal mee kunnen instemmen. Het blijkt dat men ook in deze tijd wil leven onder het gezag van Gods Woord en naar het gereformeerd belijden. Tevens rijzen heel wat kritische vragen bij mij. Om niet te lang uit te weiden geef ik deze kort en krachtig weer.

Eenzijdig
In het voorwoord wordt gezegd, dat het niet gaat om overtuigingen en ideeën op zich; het moet beleefd worden. Dat is wel waar, niemand wil een dode rechtzinnigheid of leerheiligheid, maar wat beleefd moet worden heeft wel een basis nodig. Er is toch een heerlijke leer der zaligheid en de (ook verstandelijke) kennis daarvan is nodig om die te beleven. En juist aan die kennis ontbreekt het al te veel, ook bij ambtsdragers. Daarom is het onjuist het accent zo eenzijdig te leggen op de beleving.

Men spreekt terecht over de noodzaak van een persoonlijke band met Christus. Maar te weinig wordt benadrukt dat deze band een groot wonder is, een onvoorstelbaar rijke genade, want van nature zijn we kinderen des toorns en hebben we de eeuwige dood verdiend. Dit wordt verbaal wel erkend, maar zo weinig beleefd en doorleefd, en het komt ook in de prediking in het algemeen onvoldoende naar voren.

We lezen in een opstel van dr. Burger dat we als gereformeerden te weinig aandacht hadden voor de mystieke unie met Christus. We zouden te veel gebleven zijn bij de rechtvaardiging en de heiliging, de eenheid met Christus zou niet voldoende tot haar recht komen. Maar het stuk van de rechtvaardiging is toch de basis van alles? Daarmee staat of valt de kerk (Luther). En bij de rechtvaardiging belijden wij de volkomen verzoening van onze zonden door Christus’ verzoendend lijden en sterven, terwijl onze heiliging in dit leven maar zeer onvolkomen blijft. De accenten worden in de brochure verkeerd gelegd en zo wordt dat hele concept om gereformeerd te zijn in deze eeuw scheefgetrokken.

Kerkenorde
Het meest teleurstellend in de brochure is het uitvoerige opstel van prof. M. te Velde. Met grote verbazing moesten we vaststellen dat deze hoogleraar totaal veranderd is. Vroeger was hij een stipte handhaver van de kerkenorde. Het moest allemaal correct zijn. Maar nu wordt door hem van alles omvergegooid. In het bestek van dit artikel kan ik niet op alles ingaan. Ik noem alleen de voornaamste bezwaren.

Gesteld wordt dat onze preken voorspelbaar zijn, dat de grammaticale exegese wel goed is maar dat de echte roeping en de ontmoeting met God ontbreken. Dit is een hard en in zijn algemeenheid toch onbillijk oordeel. Het komt ook dicht bij een oordeel over de harten en dat komt ons niet toe.

We zouden volgens professor Te Velde ons ook meer moeten verdiepen in het postmodernisme, dat velen van ons zou beïnvloeden. Ook de taal en zegswijzen van deze postmodernen zouden we ons meer eigen moeten maken. God is sterk genoeg om die invloeden te overwinnen.

Nu is God zeker sterk, Zijn macht is onvoorstelbaar groot. Maar wij, ook onze theologen, filosofen en psychologen, zijn zwak. Te Velde onderkent mijns inziens toch niet voldoende het dodelijk en ten diepste goddeloos karakter van het postmodernisme.

De voorstellen om het uiteindelijk regelend gezag in de gemeenten over te laten aan een kleine ”kern-kerkenraad”, zal mijns inziens leiden tot veel onderlinge wrijvingen. Juist als daarbij ook veel niet-ambtsdragers in allerlei pastorale activiteiten betrokken worden, zoals Te Velde wil.

Baken
Men laat de professoren en andere docenten van Kampen (Broederweg) lezingen houden om de denkbeelden van de brochure te propageren. Dat doet denken aan de periode -nu ongeveer veertig jaar geleden- dat theologen en biologen van de Vrije Universiteit in den lande lezingen hielden om de nieuwe denkbeelden over Bijbelgezag, schepping en evolutie te propageren. De verontrusten moesten gerustgesteld worden. Het viel allemaal wel mee.

Maar het viel niet mee. We kennen allen de treurige afloop. Laat het gestrande schip van de eertijds gereformeerde kerken en van de Vrije Universiteit voor ons een baken in zee zijn.

auteur is emeritus predikant binnen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.