De Federatie Opvang heeft met gemengde gevoelens kennisgenomen van het Plan van aanpak maatschappelijke opvang dat het Rijk en de vier grote steden (G4) gezamenlijk hebben ontwikkeld. Enerzijds is het goed dat er aandacht is voor de problematiek en de gekozen oplossingen, anderzijds is een essentieel onderdeel van dit plan dat gemeenten daklozen de toegang tot de steden mogen ontzeggen. De Federatie Opvang voorziet dat hierdoor daklozen, en ook ex-gedetineerden, zonder pardon op de trein worden gezet, zonder goed alternatief. Het lijkt erop dat er een zelfs aan de onderkant van de samenleving een beleid van ”eigen daklozen eerst” gaat heersen.De Federatie Opvang krijgt nu al diverse signalen dat gemeenten alleen nog maar voor hun eigen burgers willen zorgen en niet langer opvang willen bieden aan mensen die om verschillende redenen hun toevlucht zoeken in een andere stad. De huidige welzijnswet verplicht gemeenten om daklozen tot de opvang toe te laten, ook al komen zij uit een andere plaats. Deze zogeheten landelijke toegankelijkheid staat echter op de schop in de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO).

Er is een amendement ingediend door GroenLinks (Azough) die de landelijke toegankelijkheid voor de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang binnen de WMO wil behouden. Woensdag wordt hierover in de Tweede kamer gestemd. Wanneer dit amendement geen meerderheid krijgt, betekent het dat vele dak- en thuislozen in alle steden van Nederland een onzekere toekomst tegemoet gaan. Het ontwikkelde plan van aanpak loopt feitelijk vooruit op de komst van de WMO.

Tevens wordt geconstateerd dat er een glijdende schaal is ontstaan als het gaat om hulp aan daklozen. Er wordt in de media en soms door bestuurders gesproken over leipo’s, asocontainers en hufterwoningen. Zo kan het plan van aanpak leiden tot een operatie schoonvegen van de stad en is de basis van het plan om mensen te helpen weer zelfredzaam te worden wankel.

Het goede van het plan van aanpak maatschappelijke opvang is dat de handen ineen worden geslagen en dat het primair gaat om het verbeteren van de leefsituatie van mensen die dak- of thuisloos zijn. Het gaat in de vier steden om 10.000 dak- en thuislozen. Centraal in het plan staat een persoonsgerichte aanpak. Voor iedere cliënt wordt een trajectplan opgesteld waarin de persoonlijke doelen zijn opgenomen, het wonen op de terreinen, zorg, inkomen en dagbesteding.

Wij zijn bezorgd dat door het wegvallen van de landelijke toegankelijkheid er zelfs aan de onderkant van de samenleving een tweedeling ontstaat. Zij die geholpen worden met een trajectplan en zij die geweerd worden van noodzakelijke hulp.

De Federatie Opvang heeft een oproep gedaan aan alle Kamerleden om ervoor te zorgen dat het basisprincipe van de landelijke toegankelijkheid gewaarborgd blijft.

De auteur is directeur van de Vereniging Federatie Opvang, die opkomt voor de belangen van instellingen voor maatschappelijke opvang en vrouwenopvang.