Het ministerie en het OM hebben dat woensdag bekendgemaakt. De zeven worden verdacht van valsheid in geschrifte, oplichting, omkoping van een ambtenaar en deelname aan een criminele organisatie. Een van hen is een voormalig ambtenaar van het ministerie van Volksgezondheid (VWS). Volgens justitie zijn ze enkele maanden geleden al gearresteerd.De fraude deed zich voor bij de afdeling gehandicaptenzorg van het ministerie in de jaren 2002 en 2003. Een stichting kreeg in die jaren via zes leningen geld voor het uitvoeren van projecten voor gehandicapten. Het geld, in totaal 22 miljoen, werd vervolgens door de stichting doorgeboekt naar andere stichtingen, bedrijven en personen. Het is nog niet bekend of het ministerie het geld terugkrijgt.

Het bedrag is verstrekt door de Bank Nederlandse Gemeenten op basis van een garantiestelling van het ministerie van Volksgezondheid. Het OM verdenkt de ambtenaar ervan te hebben gemanipuleerd met handtekeningen en dossiers, zodat het leek alsof de stichting aan de voorwaarden van de garantiestelling voldeed. De man zorgde er in 2003 bovendien voor dat het leek alsof de leningen waren terugbetaald.

Het ministerie kwam de zaak in 2005 op het spoor doordat de aflossing van de leningen uitbleef en de Bank Nederlandse Gemeenten bij VWS aanklopte voor genoegdoening. Het ministerie heeft de bank inmiddels de 22 miljoen betaald.

Volgens een woordvoerder van VWS heeft de verdachte ambtenaar in 2004 op eigen initiatief zijn baan opgezegd.

Minister Hoogervorst zei woensdagavond dat hij ongeveer zes maanden geleden al op de hoogte was van de zaak. Hij heeft de Kamer toen vertrouwelijk ingelicht. „Ik schrok ervan. Het gaat om een groot bedrag en de premiebetaler betaalt hier de gevolgen van.”

Volgens de minister is het niet langer mogelijk op dezelfde manier geld weg te sluizen van het ministerie. De interne procedures zijn volgens hem tegen het licht gehouden, maar hij kan niet garanderen dat er nooit meer gefraudeerd wordt. „Fraude kun je niet voorspellen.” aldus de minister. Hoogervorst wil verder niet op de zaak ingaan omdat deze onder de rechter is.

Volgens het OM zitten drie van de zeven verdachten nog steeds in voorlopige hechtenis. Het gaat om een 58-jarige man uit Zoetermeer, een 49-jarige man uit Vlaardingen en een 59-jarige man uit Zeist. Een van hen is de ex-ambtenaar van VWS. Twee verdachten beroepen zich op hun zwijgrecht, aldus het OM. De derde, de voormalige ambtenaar, heeft schuld bekend. De rechtszaak dient binnen enkele maanden. Morgen zal de pro-formazitting plaatshebben.

Het ministerie van Volksgezondheid benadrukt dat gehandicapten niet gedupeerd zijn door de fraude. GroenLinks heeft gisteren geëist dat het verlies van het ministerie niet mag worden afgewenteld op het budget van de gehandicaptenzorg.

Het systeem van garantiestelling via het ministerie is volgens een woordvoerder vorig jaar stopgezet, los van deze fraudezaak. Als instellingen garanties nodig hebben voor leningen, kunnen ze sindsdien terecht bij een waarborgfonds voor de zorg, waarvoor zorginstellingen zelf verantwoordelijk zijn.

SP-Kamerlid De Wit pleit naar aanleiding van de VWS-affaire voor de aanstelling van een nationale coördinator fraudebestrijding. Volgens hem is de kennis over fraude nu te veel verspreid over departementen en onderzoeksbureaus. De VVD wil dat er een onderzoek komt, zei de partij in een radioprogramma.