„Het formulier van het bureau sociale zaken noch het Duitse paspoort maakt immigranten tot Duitsers”, zei de Beierse minister-president in een toespraak in Berlijn. „Alleen zij die afstand doen van hun culturele wortels, die hun Duitse buren begrijpen en verantwoordelijkheid voor hun nieuwe thuisland nemen, kunnen geïntegreerd worden genoemd.”

Terwijl Stoiber zijn campagne voor de verkiezingen van 22 september voornamelijk richt op de slechte economische prestaties van de regering van kanselier Gerhard Schröder, oefent hij daarnaast kritiek uit op het immigrantenbeleid zoals dat vorm zou krijgen in een nieuwe wet die door de centrumlinkse regering wordt voorbereid. De wet heeft ten doel hooggekwalificeerde immigranten aan te trekken en tegelijkertijd de integratie van de huidige generatie immigranten te bevorderen. Daarnaast worden de regels voor asielzoekers aanzienlijk strenger, maar worden geen quota vastgesteld.

Volgens centrumrechts zal de nieuwe wet er niet in slagen de immigratie effectief te beteugelen. De werkloosheid zou er alleen maar door worden bevorderd en de integratie van de huidige immigranten bemoeilijkt. Stoiber heeft beloofd een eigen wetsvoorstel te presenteren als hij in september gekozen wordt. „Er mag geen gemakkelijke en gevaarlijke consensus ontstaan ten aanzien van de onderdrukking van de kwesties van integratie en immigratie, en geen verbod op discussie”, aldus de kanselierskandidaat.

Schröder hoopte aanvankelijk een overeenkomst met de oppositie te kunnen sluiten om het immigratievraagstuk buiten de campagne te houden. Peilingen wijzen uit dat Duitsland vermoedelijk verscheidene andere Europese landen, zoals Italië, Frankrijk en Nederland, zal navolgen en een verschuiving naar rechts zal meemaken. De ongeveer 7,3 miljoen legale buitenlanders in Duitsland vormen nu ongeveer 9 procent van de bevolking.

„Wij willen culturele diversiteit, geen multiculturele immigrantengemeenschap”, zei Stoiber in een verwijzing naar het risico van het ontstaan van „parallelle gemeenschappen die zich afsluiten voor elkaar.” Hij voegde hieraan toe: „Wij willen integratie van buitenlanders (…), maar wij verwachten ook dat zijzelf integreren en bijdragen aan onze maatschappij. Een volk kan niet groeien als de communicatie moet plaatsvinden door middel van tolken.”

De nieuwe Duitse immigratiewet voorziet in cursussen Duits en inburgering voor legale immigranten. Buitenlanders met een slechte taalbeheersing zullen verplicht lessen Duitse taal moeten volgen.

De regering en de oppositie verschillen met elkaar van mening over het aantal buitenlanders dat verwacht moet worden als het wetsvoorstel wordt aangenomen. Volgens minister van Binnenlandse Zaken Otto Schily zal de instroom ongeveer gelijk blijven.

De wet werd ontworpen nadat een commissie van deskundigen vorig jaar rapporteerde dat Duitsland jaarlijks tienduizenden immigranten nodig heeft om zijn slinkende, vergrijzende beroepsbevolking aan te vullen. Stoiber noemde het „absurd” als zou worden geprobeerd de afnemende bevolkingsgroei te compenseren met een massale uitbreiding van immigratie. Hij waarschuwde voor verlies van de cohesie „als in enkele decennia, in emotionele, intellectuele en culturele termen, de helft van de bevolking zou bestaan uit „bezoekende” Duitsers.