Deze verschillen hoeven elkaar niet uit te sluiten maar kunnen bevruchtend en verrijkend zijn, aldus Muskens. „De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat deze eenheid nog niet gerealiseerd is. We zijn onderweg. Helaas verzwakt onze verdeeldheid ons missionair getuigenis.”De Bredase bisschop zei dat tijdens een voorbereidingsbijeenkomst in Breda voor de assemblee van de Wereldraad van Kerken, die van 14 tot 23 februari in Porto Alegre in Brazilië zal plaatsvinden. De bijeenkomst was een samenwerking tussen de landelijke Raad van Kerken, de Katholieke Vereniging voor Oecumene, de Raad van Kerken van Breda en de oecumenische ontwikkelingsorganisatie Oikos.

De wereld telt veel problemen, waaronder vooral economische, zo stelde Muskens. In Porto Alegre zal gesproken worden over de schadelijke gevolgen van de globalisering en de klimaatverandering. „De rijkdom van de wereld hoopt zich op bij een kleine groep mensen. Zo moeten 1,5 miljard wereldburgers rondkomen van minder dan 1 dollar per dag terwijl 20 procent van de wereldbevolking 86 procent van de wereldwijde consumptie voor zijn rekening neemt.”

De kerk is niet tegen globalisering, zei Muskens. „Zelf is ze een voorbeeld van een wereldwijde organisatie. Wel houdt de kerk steevast een pleidooi voor de waardigheid van iedere mens, ook de mens die economisch gezien geen nut heeft. Zo werken we aan een samenleving waarin Gods genade zichtbaar wordt en daardoor het aanschijn van de aarde vernieuwt.”

Ds. Wies Houweling, predikante in de Protestantse Kerk en lid van het centraal comité van de Wereldraad van Kerken, zei dat oecumene te weinig profiel heeft en te weinig aansluit bij behoeften van mensen. „Ze wil te veel mensen aanspreken. We zijn in Christus verenigd en Jezus heeft een wereldhistorische betekenis, maar wat houdt dat in? Het gaat niet om jouw kerk of rijk, maar om Gods rijk. Daarom hebben we elkaar nodig. Dat heeft veel worsteling en verdeeldheid gebracht. Vroeger vochten we de kerk uit, nu laten we elkaar in waarde, maar we zijn ook onverschilliger geworden voor wat de ander denkt en gelooft.”

Geloof komt niet zo uit de lucht vallen maar vooronderstelt gemeenschap, zei de predikante. „Alleen geloven, bidden en Bijbellezen hoort misschien bij onze cultuur. We zeggen: daar ligt het begin en dat is de essentie. Dat is ons gevoel, maar is dat zo? Gemeenschap is in de protestantse kerken onderontwikkeld vergeleken met het Nieuwe Testament.”

Geloven is ook op de ander gericht zijn, zo benadrukte zij. „Het is iets dat je samen doet, om samen te blijven en te overleven in een wereld die verwarrend is. Praten over geloof is al helemaal moeilijk voor velen. Maar als we er niet over praten, hoe kun je dan verwachten dat een kerk groeit?”

Ds. J. G. Heetderks, synodepreses van de Protestantse Kerk, zei dat de delegatie van de PKN in Porto Alegre haar aandacht in de eerste plaats zal richten op economische gerechtigheid. In de tweede plaats zal de vraag spelen hoe het verder moet met de oecumenische beweging. „In veel circuits gebeurt dubbel werk en het enthousiasme daalt soms. Oecumenische vergaderingen moeten geen bijeenkomsten worden van vijftigplussers. Ik hoop dat er na Porto Alegre meer impulsen komen voor de oecumene in Nederland. Verheugend is dat er nu veel journalisten meekomen en de conferentie bekendheid geven.”