Dat zei dr. Kees Kalisvaart, klinisch geriater in het Medisch Centrum Alkmaar, maandag in het radioprogramma Hoe?Zo!Volgens Kalisvaart krijgen 100.000 ouderen na een operatie met het verschijnsel te maken. Hij baseert dat op cijfers van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Deze ouderen die na een operatie bijkomen, reageren vreemd, zijn verward, weten niet meer wie ze zijn en waar ze zijn en herkennen hun eigen kinderen niet meer. Ze verkeren in een toestand van delirium, kortweg delier genoemd.

Kalisvaart: „Dit ernstige ziektebeeld wordt heel vaak niet door artsen en verpleegkundigen herkend. Meestal ervaren ze dit soort patiënten als vervelend, lastig of seniel, terwijl het een ernstig ziekteverschijnsel is.”

De oorzaak van delirium kan worden toegeschreven aan allerlei factoren die het lichaam in de war brengen. Dat kan variëren van pijn na de operatie tot infecties en de uitwerking van medicijnen. „Vaak gaan de deliriumverschijnselen na twaalf tot veertien dagen vanzelf weer over”, aldus Kalisvaart. Hij maakt zich echter zorgen om patiënten die zichzelf in zo’n toestand van delirium kunnen verwonden. Ze kunnen na een operatie uit bed of zelfs uit het raam stappen.

Kalisvaart: „Delirium is een ernstig onderschat probleem, terwijl het gemakkelijk te voorkomen is door bijtijds ouderen op risicofactoren te screenen.” De geriater somt een aantal randvoorwaarden op: maak de omstandigheden zo optimaal mogelijk, opereer geen uitgedroogde patiënten, voorkom en bestrijd infecties tijdig.

Van uitermate belang is volgens Kalisvaart ook de normale verpleegkundige basiszorg. Daaraan ontbreekt het volgens hem tegenwoordig. „Als gevolg van enorme bezuinigingen in de ziekenhuizen zijn er te weinig handen aan het bed. Ook zijn veel artsen en verpleegkundigen niet opgeleid om met ouderen te communiceren.” Kalisvaart pleit daarom voor een aparte afdeling voor ouderen in het ziekenhuis.

De 67-jarige Piet Meiboom kan zijn delirium tot in detail navertellen. „Mij werd verteld dat de operatie geslaagd was, maar ik zag me zelf buiten liggen bij een grote uit plastic opgetrokken circustent. Ik riep dat ik terug wilde. Iemand zei dat ik terug was op de afdeling. Ik zag mezelf echter in een zwembad liggen, terwijl ik helemaal niet kan zwemmen. Ik wilde weg, kroop door een raam naar buiten na eerst de tralies te hebben weggewerkt en belandde in een tramremise. Met een tram ging ik naar een kruidentuin. Het kruidenvrouwtje daar zei dat ik bij haar moest blijven. Dat wilde ik niet. „Ik ga terug zei ik.” Wat bleek achteraf. Het plastic van de tent waren witte schermen waar ik tussen lag. Mij bed voelde als een zwembad. De tralies van het raam waren de slangen waar ik aan vast lag. Het vrouwtje bleek mijn overbuurvrouw.”

Kalisvaart promoveerde vorige maand op het onderwerp delirium aan de Universiteit van Amsterdam.