Zes gevangenen in een cel hebben hun bed met beeldscherm en een kast met kleren als enige privacy. Verder is de gloednieuwe penitentiaire inrichting in Lelystad elektronisch tot in de verste hoekjes gecontroleerd.Het ministerie van Justitie presenteerde maandag met gepaste trots dit „detentieconcept” voor 150 kortgestraften. Belangrijkste nieuwigheidjes zijn de forse bezuiniging in het gevangenenbeheer en de beloningsstructuur voor de gevangenen.

„Eigen verantwoordelijkheid willen wij benadrukken”, zegt projectleider J. Piek. „De detentie moet de gevangene voelen. Vandaar verantwoordelijkheid voor eten en wassen, net als thuis.”

In de cel van 55 vierkante meter bevinden zich naast de drie stapelbedden een tafel met zes stoelen, twee douches, een wc en washok en een keukentje met magnetron. De gevangene wast zijn eigen kleding en beddengoed en verwarmt zijn maaltijd. Met dit corvee, het volgen van leerzame programma’s via het beeldscherm en andere programmaonderdelen, zoals sport of gespreksgroepen, zijn punten te verdienen voor meer tv-kanalen, langere telefoontijd of een bed in een andere cel.

„We proberen de gedetineerde aan te raken”, leert Piek. „Doordat we simpele eisen stellen, kunnen ze makkelijk voor goed gedrag worden beloond.”

Piek maakt zich overigens weinig illusies dat die opzet de gevangene als beter mens in de maatschappij terugbrengt. „Dat lukt niet in zo korte tijd. Het is wel belangrijk om ze een keer te belonen in plaats van steeds te straffen.”

Dankzij het polsbandje is elke gedetineerde tot op elke tweede seconde te volgen. Bij uitingen van agressie komt bovendien een melding in de centrale controlekamer binnen. Vechtpartijen zijn naderhand te analyseren, omdat het polsbandje ook elke beweging registreert.

Per dienst zijn maar zes bewaarders nodig om het reilen en zeilen in de gaten te houden. In het detentiecentrum werken in totaal vijftien bewaarders. Die geringe bezetting helpt mee om de kosten per gedetineerde te drukken. In plaats van de gemiddelde 140 euro per gevangene per dag kost een bewoner van dit concept de staat 105 euro.

Het complex is bedoeld voor mensen met een straf(restant) van maximaal vier maanden.