Emeritus predikant ds. C. Harinck sprak vrijdag tijdens de winterconferentie van de studerenden van de Gereformeerde Gemeenten. Zo’n 320 jongeren, meer dan in voorgaande jaren, waren daarvoor naar Gouda gekomen.Ds. Harinck sprak over de zekerheid van het geloof. Hij stelde dat de Schrift het geloof verbindt met zekerheid, waarbij hij teksten uit Hebreeën 11, Psalm 27, Romeinen 8 en 1 Johannes 5 aanhaalde. Daartegenover zette hij een aantal getuigenissen van gelovigen in de Bijbel die op zeker moment de zekerheid van het geloof misten, onder wie de psalmist Asaf.

Het missen van zekerheid wordt, aldus de predikant, veroorzaakt door een gevoel van Gods toorn over de zonde, verberging van Gods aangezicht, aanvechtingen van de satan, vallen in zonde of door kruis en tegenspoed. „We moeten zekerheid niet verwarren met kalme rust of afwezigheid van strijd. Het geloof wordt niet ten prooi aan wanhoop, het richt zich weer op.” De predikant constateerde dat de Reformatie de zekerheid van het heil beklemtoonde tegenover de rooms-katholieke theologie, die ervan uitging dat een mens bijna niet tot zekerheid kan komen. De nadere reformatoren hadden meer oog voor de pastorale nood over de heilszekerheid die leefde onder de mensen van hun tijd.

De nadere reformatoren zagen, aldus ds. Harinck, drie wegen om tot geloofszekerheid te komen. De eerste is het steunen op de beloften van God in zijn Woord. Zekerheid wordt ook verkregen uit de vruchten van het geloof, zoals droefheid over de zonden en verlangen naar God. Ook kan men tot zekerheid komen door een onmiddellijk getuigenis van God in het hart. Alle vormen van zekerheid worden door de Heilige Geest in het hart gewerkt. Die overtuigt het verslagen hart ervan dat Gods belofte voor hem is en Hij laat zien dat de merktekenen in het hart overeenstemmen met de merktekenen in de Schrift.

Niet alle theologen van de Nadere Reformatie aanvaardden als basis voor de zekerheid het onmiddellijke getuigenis van Gods Geest. Degenen die dat wel deden, waren voornamelijk zij die zich daarvoor baseerden op de Engelse puriteinen, zoals Willem Teellinck en Alexander Comrie. Ze grondden zich op getuigenissen uit de Schrift van Jesaja, Daniël, David, Maria Magdalena en anderen. Wel meenden zij dat het onmiddellijke spreken van God alleen plaatsvindt in bijzondere omstandigheden, zoals tijdens vervolgingen of in zware aanvechtingen.

Het gevaar van het zich baseren op het onmiddellijke spreken van God is volgens ds. Harinck dat mensen het getuigenis van de Heilige Geest kunnen gaan losmaken van Gods Woord en zodoende vervallen tot geestdrijverij of het drijven op ervaringen. Hij waarschuwde in dit verband tegen bepaalde pinksterkringen. De predikant legde ook de vinger bij sommige gezelschappen, waar op een haast mystieke manier gesproken wordt en waar mensen in vervoering komen door ervaringen. „Drijven op gevoelens en bijzondere ervaringen is misleidend. De Geest bevestigt wat de Schrift leert, namelijk dat er geen verdoemis is voor hen die in Christus zijn.”

Tijdens de vragenbeantwoording zei emeritus predikant ds. J. Mijnders dat het de gewoonste weg van God is dat mensen pas tot zekerheid van het geloof komen als ze eerst hun doodstaat beleefd hebben. „Er moet plaats gemaakt worden voor de beloften die door de onmogelijkheid heen worden vervuld en waarvan de vrucht gezien wordt.” Hij vertelde uit zijn eigen leven hoe alles eerst vastliep voor hij de Tweede Persoon leerde kennen.”

Ds. Harinck ziet in de Nadere Reformatie geen teruggang vergeleken bij de Reformatie. Hij is van mening dat deze theologen oog gehad hebben voor de pastorale problemen van de mensen. „Ze wilden hen te hulp komen door te spreken over de merktekenen. Van der Groe en Comrie zagen de ontsporingen die daarvan het gevolg konden zijn en probeerden de goede weg te wijzen.” Ds. Harinck vindt het gevaarlijk om de zekerheid te gronden op het gevoel. „Je moet niet steunen op je gevoel, maar op Gods Woord, maar dan wel met gevoel.”