In Nederland is de behoefte om toezicht op elkaar te houden groot. Banken, accountants, notarissen en advocaten zijn slechts enkele voorbeelden van beroepsgroepen die ermee te maken hebben. Op financieel gebied is de Autoriteit Financiële Markten (AFM) een belangrijke toezichthouder. De laatste tijd staat deze toezichthouder zelf onder druk.De AFM is in enkele jaren snel gegroeid. Had een kleine tien jaar geleden de voorgangster van de AFM een handvol mensen in dienst, inmiddels is het personeelsbestand uitgegroeid tot zo’n 400 man. Ze hebben maar liefst 22 vacatures en de verwachting is dat de groei er nog niet uit is.

Enkele maanden geleden oordeelde de rechtbank in Amsterdam dat de AFM haar toezichthoudende taak niet naar behoren heeft uitgeoefend. Een groep van honderd particuliere beleggers had geïnvesteerd in commanditaire vennootschappen die werden beheerd door een stichting. Zonder te beschikken over de vereiste vergunning van de AFM sloot deze stichting met enkele banken effectentransacties en vermogensbeheersovereenkomsten.

In maart 2000 moest de stichting op last van de AFM haar vermogensbeheersactiviteiten staken. In het daaropvolgende faillissement kwamen grootschalige malversaties en fraude door de voorzitter van de stichting aan het licht. De beleggers spraken behalve de banken met succes ook de AFM aan omdat zij volgens hen als toezichthouder is tekortgeschoten. De rechtbank is van mening dat de AFM eerder tegen de stichting had moeten optreden. Door geen actie te ondernemen terwijl er voor de AFM wel duidelijke signalen daarvoor waren, heeft de AFM jegens de beleggers onrechtmatig gehandeld.

Ook de vereniging Payback zou met de AFM een appeltje willen schillen. Deze vereniging zet zich in voor gedupeerden effectenleaseklanten. In de jaren 1998 tot ongeveer 2002 zijn op grote schaal uiterst risicovolle financiële effectenleaseproducten verkocht. Het is onbegrijpelijk dat de alarmbellen gaan rinkelen pas nadat het op een financieel fiasco uitloopt. Ook hier zijn de ogen op de AFM gericht.

De vraag is of de AFM wel voldoende alert optreedt en volledig op haar taak berekend is. Zo is het bijvoorbeeld bekend dat veel financieel tussenpersonen deze producten hebben aangeprezen en verkocht (ook in de achterban van deze krant) waarbij zij regels en zorgvuldigheidsnormen hebben overtreden. Gedupeerden moeten zelf knokken voor hun gelijk, terwijl het van de zijde van de AFM helaas vrij stil blijft. Misschien is het tijd voor toezicht op de toezichthouder.

De auteur is advocaat bij Den Boef & Post advocaten te Amersfoort.